تحلیل فضایی گستره‌های مستعد رخداد تعارض با خزندگان در استان یزد مطالعه موردی: افعی شاخ‌دار ایرانی (Pseudocerastes persicus)

Abstract

مارگزیدگی به‌عنوان یک تعارض با خزندگان بر روی سلامت عمومی مؤثر است. شناسایی گستره توزیع مارهای سممی می‌تواند به برنامه‌ریزی برای کاهش احتمال مارگزیدگی و همچنین برنامه‌ریزی برای مقابله با آن کمک شایانی نماید. این مطالعه باهدف ارزیابی توزیع افعی شاخ‌دار ایرانی در استان یزد و همچنین احتمال رخداد تعارض و مارگزیدگی در سطح استان انجام‌گرفته است. در این راستا نقاط حضور گونه از تمام مناطق استان جمع‌آوری شدند سپس با استفاده از روش‌های فقط حضور Domian و Bioclim زیستگاه گونه مدل‌سازی شد. از خروجی از این مدل‌ها برای تهیه نقاط شبه عدم حضور استفاده شد. درنهایت با تلفیق یافته‌های 8 مدل، نقشه توزیع گونه در استان به دست آمد. تأثیر متغیرهای زیستگاهی بر روی توزیع با استفاده از مدل جنگل تصادفی محاسبه گردید. برای بررسی آسیب‌پذیری و مساحت زیستگاه در هر شهرستان از حد آستانه TSS بر روی نقشه مطلوبیت استفاده شد و درنهایت تعداد جوامع محلی درگیری رخداد تعارض در سطح مناطق شناسایی شدند. یافته‌های نشان داد که مدل‌های منفرد مورداستفاده در مدل‌سازی موفق بوده‌اند. حساسیت و AUC برای مدل اجماع به ترتیب برابر 98/0 و 99/0 محاسبه شد. متغیر کاربری اراضی، ارتفاع و سایه روشن بیشترین تاثیر را بر روی حضور گونه دارند. 86/75 درصد از شهرستان تفت و به همراه 413 سکونتگاه انسانی در آن دارای خطر مارگزیدگی است. سکونتگاه‌های بهاباد و اردکان نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند. نقشه پیش بینی این مطالعه می تواند برای پیاده سازی برنامه های بهداشتی و ایمنی در مقابل مارگزیدگی مد نظر قرار گیرد.