بررسی اثرات آبگیری مخزن سد یامچی بر لرزه خیزی منطقه

Abstract

سد یامچی در سال 1383 در جنوب اردبیل به بهره‌برداری رسید. جهت بررسی اثرات آبگیری این سد بر روی نرخ لرزه‌خیزی منطقه، ابتدا ساختارهای منطقه استخراج و پیمایش گردیدند و شواهد فعالیت‌های کواترنری و عهد حاضر آنها گردآوری شد. با تکمیل کاتالوگ لرزه‌ای منطقه، لرزه‌خیزی تاریخی و دستگاهی مورد بررسی و در پایان با محاسبه بزرگی کمال، تغییرات پارامتر b، نسبت به بررسی اثرات آبگیری بر الگوی لرزه‌خیزی منطقه اقدام گردید. نتایج نشان می‌دهد که دوگسل اصلی اردبیل و سرعین با فعالیت کواترنری و عهد حاضر در شعاع 30 کیلومتری محل این سد قرار گرفته‌اند و عمده کانون-های زلزله نیز در محل تقاطع پاره گسل جنوب اردبیل و بخش غربی گسل سرعین قرار گرفته‌اند. بررسی تاثیرات آبگیری بر روی لرزه‌خیزی در قالب تهیه نمودار تجمعی انرژی آزاد شده نسبت به تغییرات حجم مخزن سد، چهار بخش زمانی را آشکار ساخت. این مسئله در قالب تغییرات شیب خط نمودار تجمعی انرژی آزاد شده و تغییرات مقادیر پارامتر b قابل ردیابی است. با آبگیری سد یامچی، حجم فعالیت‌های لرزه‌ای افزایش یافته و این افزایش خود را به صورت افزایش مقدار b و همچنین شیب خط نمودار تجمعی انرژی آزاد شده نشان می‌دهد. افزایش مقدار b نشان‌دهنده افزایش نسبت زمین‌لرزه‌های کوچک به بزرگ است. به این معنی که آبگیری سد باعث افزایش رویداد زمین‌لرزه‌های کوچک شده است. به این ترتیب ساخت سد یامچی سبب ایجاد زلزله‌های القایی دارای عمق کانونی کم با بزرگایی حدود 4= M و در عمق کمتر از 5 کیلومتر شده است.