اعتماد رسانه‌ای شده به علم: بازاندیشی نقش ارتباطات علم به عنوان ارتباطات واسطه‌ای در اعتماد به علم

Abstract

اعتماد به علم، به دلیل واسطه‌ای بودن ارتباط عموم با علم همیشه تحت تاثیر ارتباطات‌علم بوده است. دگرگونی‌های رسانه‌های جدید در دهه‌های اخیر،فضای ارتباطات‌علم را تا جایی دچار تغییرات بنیادی کرده است که در ادبیات پژوهش از آن با عنوان ارتباطات‌علم نسل‌دوم سخن گفته می‌شود. از آنجایی که این تغییر می‌تواند پیامدهای مهمی در اعتماد به علم برای کنشگران جامعه علمی و مردم داشته باشد شناخت ابعاد آن اهمیت می‌یابد. لذا این مقاله مروری روایتی به دنبال پاسخ به این سوال است که «اعتماد‌رسانه‌ای شده به علم در زیست‌بوم جدید ارتباطات‌علم چه تغییری می‌کند؟». بدین منظور ۱۱۸ منبع از پایگاه‌های معتبربین‌المللی مورد بررسی اولیه قرارگرفت که پس از حذف ۷۸ مقاله به دلیل نامرتبط بودن چکیده و متن به سوال پژوهش، ۴۰ منبع مرتبط برای بررسی نهایی در نظر گرفته شد. یافته‌های این پژوهش از مرور روندهای نظری و تجربی این حوزه نشان می‌دهد «میانجی‌گری جدید ارتباطات‌علم در اعتماد عموم به علم» تحت تاثیر«هم‌زیستی ارتباطات‌علم نسل اول و دوم و پیوستاری از مدل‌های غالب ارتباطات‌علم» قرار دارد که در مدل مفهومی ارائّه شده نشان داده شده است. این تغییرات همچنین منجر به چالش‌های جدیدی مشتمل بر«فروپاشی زمینه، افزایش اخبارجعلی و انکار‌علم، فشار‌قطبی‌شدن، فیلترهای‌مشارکتی،سوگیری‌تایید واتاق‌های‌پژواک» دراعتماد عموم به علم شده است.