طراحی و تبیین مدل انتقال فناوری از سطح دفاعی به سطح ملی با استفاده از رویکرد تئوری داده بنیاد

Abstract

فناوری در صنایع دفاعی نقش برجسته‌ای دارد و با توجه به ‏نقش کلیدی آن در امنیت ملی و توان دفاعی، دولت‌ها، بودجه‌های هنگفتی را به این بخش ‏اختصاص می‌دهند. بهره‌مندی از توانمندی‌های فناورانة بخش دفاعی، دستیابی به برنامه‌های تعیین شده و درنهایت تقویت فناورانة بخش ملی ضروری است و انجام موفقیت‌آمیز انتقال فناوری به بخش ملی می‌تواند باعث صرفه‌جویی ارزی و توسعه بخش ملی نیز گردد؛ که در شرایط تحریم، بهترین مدل برون رفت از فضای وابستگی و مشکلات، اهتمام بیشتر به امر تحقیق و توسعه است. پژوهش حاضر با هدف طراحی و تبیین مدل انتقال فناوری از سطح دفاعی به سطح ملی بر مبنای نظر تخصصی خبرگان انجام شده است. بر همین اساس مفهوم‌سازی، تعیین عوامل تأثیرگذار و راهکارهای عملیاتی برای بهبود فرایند انتقال فناوری از سطح دفاعی به سطح ملی مد نظر بوده است. این پژوهش با توجه به هدف، در دسته پژوهش‌های کیفی قرار می‌گیرد و روش اجرای آن نیز از طریق رویکرد هدفمند نظریه داده بنیاد انجام می‌پذیرد. مبنای اصلی جمع‌آوری اطلاعات پژوهش براساس بررسی ادبیات تحقیق و انجام پانزده مصاحبه با خبرگان ملی و دفاعی در این حوزه تا دستیابی به اشباع نظری بوده است. پس از جمع‌آوری اطلاعات، کدهای مربوط به مصاحبه‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌های پژوهش که پس از انجام مراحل سه گانه کدگذاری باز، محوری و انتخابی، در قالب مدلی پارادایمی به دست آمده است، نشان می‌دهد که مدل از 6 مقوله اصلی، 16 مقوله فرعی و 41 مفهوم اصلی تشکیل شده است.اهم نتایج نشان داد که مقوله‌های پیشرفت فناورانه بخش دفاعی، نیاز فناورانه بخش ملی، تحریم‌های بین‌المللی عوامل علی تأثیرگذار بر انتقال فناوری از بخش دفاع به سطح ملی است که منتج به راهبردهای واحدهای میانجی، سازو کارهای ارتباط بخش دفاعی و سطح ملی می‌گردد و پیامدهای آن تدوین سیاست‌ها، پیامدهای اقتصادی، پیامدهای فناورانه و پیامدهای سیاسی خواهد بود.