جایگاه نظام علمی گردشگری: از رویکرد رشته ای تا میان رشته ای

Abstract

انسان برای سهولت مطالعه­ی جهان به طبقه­بندی دانش پرداخته و این طبقه­بندی امکان انباشت و بازیابی دانش را برای وی فراهم می­کند. قرارگیری انواع دانش در مرزهای مشخص به تدریج رشته­های دانشگاهی را برای مطالعه­ی نظام­مند پدیده­های جهان به وجود آورده است. گردشگری، به عنوان یکی از پدیده­های دنیای معاصر، موضوعی پیچیده و چندوجهی است که بررسی آن عبور از مرزهای رشته­های رایج دانشگاهی و اتخاذ رویکرد تلفیقی را می­طلبد. در این مقاله، جایگاه مطالعات گردشگری در میان رشته­های دانشگاهی و رویکردهای مطالعاتی آن بررسی شده است. بررسی­ها نشان می­دهد که ماهیت پدیده­ی گردشگری به گونه­ای است که شناخت آن نیازمند مطالعات میان­رشته­ای و چندرشته­ای است و تلاش برای ارتقای جایگاه آن از یک حوزه­ی مطالعاتی به یک رشته شاید ناشی از فقدان اعتماد به نفس آکادمیک و غلبه­ی دیدگاه وحدت علوم باشد. در نهایت، موضوع رشته بودن گردشگری با توجه به معیار الگوهای هرست، کوهن و برنشتاین نیز مورد بررسی قرار گرفت. سرانجام، پس از بررسی جایگاه رشته­ای مطالعات گردشگری با اتخاذ این الگوها، گذر از محدودیت­های پارادایم­های رشته­ای و اتخاذ و تلفیق روش­شناسی رشته­های مختلف برای انجام پژوهش­های تلفیقی به عنوان راهکارهای توسعه و تقویت مطالعات گردشگری پیشنهاد شده است.