کالبدشناسی فوکویی دولت

Abstract

رهیافت فوکویی با خارج شدن از مسئله دولت و کاوش در آن بر پایه­ی حکومت‌مندی، مسیر جدیدی از تحقیق درباره‌ی ماهیت دولت و اجزای تحلیلی آن‌را مطرح کرده است. فوکو با ابداع مفهوم «حکومت‌مندی» علاوه‌بر ترجیح تمرکز بر کردارهای حکومتی به‌جای نهادها در نظریه‌ی سیاسی، روند دخالت ذهنیت­ها در کردارهای حکومت را به نمایش می‏گذارد و با این‌کار پرده از تحولی در ذهنیتِ حکومت در عصر جدید بر می­دارد که امروزه ابعاد ویژه­ای یافته ­است. به‌طور کلی از نگاه فوکو، دولت یک پدیده‌ی اختراعی است که از سویی به «عقلانیت­های حکومتی» به‌عنوان بُعد فکری و از سویی دیگر به «فنون حکمرانی» به‌عنوان بُعد کرداری مرتبط می‌شود. علاوه‌بر این «سامانه‌های حکومتی» را نیز به‌عنوان بُعد نهادی دولت می­توان به این دستگاه تحلیلی افزود تا ارائه­ی تحلیل سه ­بُعدی «دولت» (عقلانیت، کردار، نهاد) از دیدگاهی انتقادی به‌نحوی تکمیل شود که کاربست آن، دامنه وسیعی از حکمرانی­های لیبرال و غیرلیبرال را شامل ­شود. <br />