برآورد نرخ بهره و رابطۀ آن با تورم در ایران: داده‌های بازارهای آتی و رهیافت MS-VAR

Abstract

این مقاله، به دو مسئله در اقتصاد ایران پرداخته است. نخست، با توجه به پنهان بودن نرخ بهرۀ بازار در ایران هدف اول این مقاله، ارائۀ برآوردی از نرخ بهره در ایران است. برای استخراج یک جایگزین محاسبه ‏پذیر برای نرخ بهره از روابط میان قیمت‌های نقدی و آتی طلا استفاده شده و سری زمانی ماهانۀ نرخ بهره طی دورۀ 1388:01 تا 1397:01 استخراج شده است. دومین مسئله، ارتباط نرخ بهره با تورم است، با لحاظ دیدگاه‌های متنوع در دربارۀ این رابطه، با این استدلال که این دیدگاه‌ها عمدتاً از نتایج تجربی مطالعات در اقتصادهایی با شرایط متفاوت ناشی می‌شود و ممکن است اساساً این رابطه شکلی غیرخطی داشته باشد، این مقاله بر پایۀ روش MS-VAR مدلی برای بررسی رابطۀ علّی غیرخطی میان نرخ بهره و تورم ارائه می‌دهد. یافته‌ها نشان می‌دهند که رابطۀ میان نرخ‌های بهره و تورم در دورۀ یادشده در قالب دو رژیم دسته‌بندی می‌شود. در رژیم صفر که هر دو متغیر در سطوح بالا و پرنوسان هستند، علیّت دوطرفه میان آنها وجود دارد که تأیید کنندۀ اثر فیشری است. در رژیم یک که هر دو متغیر در سطوح نسبتاً پایین با نوسان اندک قرار دارند، علیّت یک‌طرفۀ مثبت از نرخ بهره به تورم وجود داشته است.