سازماندهی اقتصاد تجاری ایران در عصر پهلوی ‌اول 1303 تا 1309 ش

Abstract

سیاست تمرکزگرائی کسب­ درآمد از منابع مختلف را به الزامی برای حکومت پهلوی ­اول تبدیل کرد. برپایه این الزام کسب درآمد از بخش تجاری اقتصاد ایران مورد توجه قرار گرفت. کسب درآمد از بخش تجاری در ابتدا با توجه به میراثی که اقتصاد تجاری ایران از دوران قاجار از آن برخوردار گردید امکان‌پذیر نبود. در چنین شرایطی سازماندهی اقتصاد تجاری ایران به منظور کسب درآمد بیشتر ضروری بود. بر این اساس این مقاله با استفاده از روش تحقیق تاریخی به بررسی این پرسش می‌پردازد. حکومت پهلوی چه اقدام­هائی برای سازماندهی اقتصاد تجاری ایران در سال­های 1303 تا 1309ش انجام داد؟ یافت­های تحقیق نشان می­دهد که تصویب قانون علایم صنعتی و تجاری و قانون تجارت، تأسیس اتاق­های تجارت، سازماندهی نظام گمرکی، تصویب قانون نظارت بر خرید و فروش اسعار خارجی، قانون تعیین واحد و مقیاس پول قانونی و تأسیس وزارت اقتصاد ملی اقدام­هائی بود که حکومت برای سازماندهی اقتصاد تجاری انجام داد. این اقدام­ها بواسطه پیامدهای بحران اقتصادی 1929م ناکارآمد ماند. در چنین شرایطی حکومت از اسفند 1309ش انحصار اقتصاد تجاری را جایگزین سیاست سازماندهی اقتصاد تجاری کرد.