کاربرد چند فرمولاسیون‌‌ زیستی قارچی برای مهار بیماری پوسیدگی سفید سیر در شرایط مزرعه

Abstract

دو آزمایش مزرعه‌ای برای ارزیابی تأثیر شش فرمولاسیون زیستی جدید در مهار بیماری پوسیدگی سفید سیر ناشی از قارچ <em>Scleotium cepivorum</em> ، در سال‌های 1394 و 1395 به اجرا درآمدند. فرمولاسیون‌های زیستی به‌کارگرفته شده با استفاده از سه گونه قارچ آنتاگونیست (<em>Trichoderma asperellum</em><em>، </em><em>T. harzianum</em>و<em>Talaromyces flavus</em>) و یک حامل ارگانیک<br /> (سبوس برنج) تهیه شدند. ملاک انتخاب این فرمولاسیون‌ها‌ برای آزمون مزرعه‌ای عملکرد مؤثرشان در مهار پوسیدگی سفید سیر در شرایط گلخانه در مطالعه قبلی بود. آزمایش‌های مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار (شش فرمولاسیون زیستی، تیمار قارچ‌کش کاربندازیم و تیمار شاهد) در چهار تکرار به اجرا درآمدند. اعمال تیمارها قبل از کاشت و به‌روش پوشش بذر (سوخچه) سیر با هر یک از فرمولاسیون‌های زیستی، قارچ‌کش یا حامل ارگانیک (برای تیمار شاهد) صورت گرفت. برای اطمینان از وجود آلودگی یکنواخت، علاوه بر این‌که از زمین آلوده به <em>S .cepivorum</em> برای کاشت آزمایش استفاده شد، هنگام کاشت بذور، مقداری مایه بیماری (تکثیر شده روی دانۀ گندم) نیز به بستر کاشت اضافه شد. نود روز پس از کاشت، ارزیابی تیمارها با تعیین میانگین وقوع بیماری و شاخص شدت بیماری در هر تیمار، صورت گرفت. نتایج نشان داد که در سال اول آزمایش اغلب فرمولاسیون‌های زیستی مورد آزمون در مقایسه با تیمار شاهد، هر دو فاکتور بیماری را به‌طور معنی‌داری کاهش دادند. فرمولاسیون‌های زیستی R.B-T.h-1 وR.B-T.h-2 به‌ترتیب با داشتن 11/9 درصد و 5/13 درصد بوته بیمار مؤثرترین فرمولاسیون‌ها در مهار پوسیدگی سفید سیر بودند که از لحاظ آماری به اندازۀ تیمار قارچ‌کش بیماری را کاهش دادند. در سال دوم به‌دلیل تراکم بالاتر مایه بیماری در خاک، از شش فرمولاسیون زیستی مورد استفاده، چهار فرمولاسیون‌ به‌طور مؤثری بیماری را مهار کردند. به‌طور کلی نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که این فرمولاسیون‌های زیستی جدید می‌توانند در مدیریت بیماری پوسیدگی سفید در مزارع سیر، جایگزین قارچ‌کش‌های شیمیایی زیان‌بار شوند.