بررسی توانایی تعدادی از جدایه‌هایPseudomonas fluorescens در کنترل بیولوژیکی بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه‌ی گندم (Fusarium culmorum)

Abstract

بیماری پوسیدگی فوزاریومی طوقه و ریشه یکی از مهمترین بیماری‌های گندم در دنیا و ایران می‌باشد که توسط چندین گونه فوزاریوم از جمله <em>Fusarium culmorum</em> و <em>F. pseudograminearum</em>ایجاد می‌شود. در این تحقیق 60 نمونه باکتری از سودومونادهای فلورسنت از محیط فراریشه (rhizosphere) از مناطق گندم کاری استان‌های تهران، قزوین، گلستان، اردبیل، زنجان، مرکزی و اصفهان جمع‌آوری، جداسازی و اثر آن‌ها در شرایط آزمایشگاه و گلخانه در کنترل بیولوژیکی قارچ<em>F.</em> <em>culmorum</em> (عامل بیماری پوسیدگی ریشه‌ی گندم) مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به آزمون‌های بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی و داشتن ژن تولید کننده‌ی آنتی‌بیوتیک 2 و 4- دی استیل فلوروگلوسینول PhlD، ویژگی‌های جدایه‌های انتخاب شده با بیووارهای I, III, V گونه‌ی <em>Pseudomonas fluorescens</em>و <em>P. protegens</em>بیشترین شباهت را داشتند. نتایج بررسی اثرات بازدارندگی جدایه‌های سودوموناس روی قارچ<em>F. culmorum </em> (عامل بیماری پوسیدگی ریشه‌ی گندم) نشان داد که یازده جدایه به‌همراه جدایه‌یCHA0 (جدایه بین‌المللیCHA0 که اولین‌بار از روی توتون در سال 1992 توسط کیل و همکاران از سوئیس گزارش شده بود) بیشترین تأثیر را در جلوگیری از رشد قارچ نشان دادند. قدرت رقابت و کلونیزاسیون استرین‌های مختلف روی چهار رقم گندم شامل ارقام نیک نژاد، مرودشت، زاگرس و سرداری در سه سیکل متوالی رشد گندم بررسی شد. طول هر دوره معادل 42 روز تعیین گردید. براساس نتایج، رقم نیک نژاد بیشترین میزان جمعیت باکتری را نسبت به سایر ارقام در ریزوسفر خود تکثیر نموده و رقم زاگرس کمترین جمعیت باکتری را در ریشه‌ی خود داشت. نتایج بررسی‌های گلخانه‌ای نشان داد که ارقام مرودشت و زاگرس بیشترین شدت آلودگی در طوقه و ریشه و ارقام سرداری و نیک نژاد کمترین میزان آلودگی را نشان دادند و نسبت به بیماری متحمل‌تر بودند. براساس نتایج کلی این بررسی جدایه‌های 19 و 27 باکتری که هر دو به گونه‌ی <em>P</em>. <em>protegens</em> شباهت زیاد داشتند از توان آنتاگونیستی بسیار خوبی برخوردار بودند.