تأثیر باکتریWolbachia بر پاسخ‏های بویایی و قدرت پارازیتیسم زنبور Trichogramma brassicae در شرایط آزمایشگاهی

Abstract

زنبورهای تریکوگراما به عنوان پارازیتویید تخم و عامل کنترل بیولوژیک بال‌پولک‌داران زیان‏آور در سطح وسیعی مورد استفاده قرار می‏گیرند. این زنبورهای هاپلودیپلویید دارای دو شیوه‏ی تولیدمثلی شامل نرزایی و ماده‏زایی می‏باشند که ماده‏زایی آن‌ها اغلب به‌دلیل حضور باکتری <em>Wolbachia</em>به‌صورت هم‌زیست درون سلولی است. طی سال‏های اخیر استفاده از زنبورهای ماده‏زا و جمعیت‏های تک‏جنسی به عنوان شیوه‏ای جهت افزایش کارایی کنترل بیولوژیک مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر این باکتری بر ویژگی‏های رفتاری و قدرت پراکنش و میزان پارازیتیسم زنبورهای ماده‏زا، جمعیت‏های دوجنسی (B) و ماده‏زای (BW⁺) زنبور <em>Trichogramma brassicae</em>(اکوتیپ بابلسر) در قالب آزمایش‏های بویایی سنجی و همچنین رهاسازی روی بوته‏های ذرت در دمای 25 درجه‌ سلسیوس اتاق حرارت ثابت با یکدیگر مقایسه شدند. نتایجی که با استفاده از بویایی‏سنج لوله‏ای Y شکل بدست آمد، نشان داد که باکتری<em> Wolbachia</em> در زنبورهای ماده‏ی اکوتیپ‏ بابلسر که آلودگی آن به‌صورت مختلط می‏باشد، اثر منفی بر قدرت شناسایی و ردیابی رایحه‏ی ناشی از آب و عسل و تخم میزبان واسط و نیز تولید فرمون جنسی آن‌ها تحمیل نمی‏کند. نتایج آزمایش‏ رهاسازی نیز حاکی از آن است که تفاوت معنی‏داری بین تعداد تخم پارازیت شده به‌ازای هر زنبور ماده از جمعیت‏های مورد آزمایش وجود ندارد. اما بر اساس محاسبات، با رهاسازی 100 عدد زنبور (شامل زنبورهای نر در جمعیت دوجنسی)، به‌طور میانگین تعداد دسته تخم بیشتری به‌وسیله‏ی جمعیت ماده‏زا (01/6) در مقایسه با جمعیت دوجنسی (88/2) پارازیته می‏شود. در مجموع چنین نتیجه‏گیری می‏شود که رهاسازی این لاین‏ ماده‏زای زنبور تریکوگراما در شرایط طبیعی می‏تواند از کارایی نسبی بیشتری در برنامه‏های کنترل بیولوژیک برخوردار باشد.