ارزیابی کارآیی جدایه‌های Trichoderma و Bacillus در کنترل بیولوژیک پژمردگی فوزاریومی خربزه

Abstract

در این تحقیق، کارآیی سه گونه‌ی spp. <em>Trichoderma</em> و دو استرین باکتری <em>Bacillus </em>spp. <em> </em>در کنترل بیولوژیک <em>Fusarium oxysporum </em>f. sp<em>. melonis</em> عامل پژمردگی فوزاریومی خربزه در شرایط آزمایشگاه و گلخانه مورد ارزیابی قرارگرفت. آزمون‌ها در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار انجام شد و برای مقایسه‌ی میانگین‌ها از آزمون LSD در سطح احتمال یک درصد استفاده شد. نتایج بررسی‌های آزمایشگاهی روی کارآیی عوامل قارچی کنترل بیولوژیک نشان داد که در آزمون کشت متقابل به دو صورت قرارگیری هم‌زمان و غیر هم‌زمان عوامل کنترل بیولوژیک و بیماری‌زا، به‌ترتیب <em>Trichoderma harzianum </em>6 و <em>T. viride</em> 10 با 70 و 59/52 درصد بیشترین میزان بازدارندگی را روی رشد پرگنه‌ی عامل بیماری‌زا داشته‌اند. همچنین، آزمون ترکیبات فرار آن‌ها مشخص نمود که بیش‌ترین میزان بازدارندگی رشد پرگنه‌ی عامل بیماری‌زا (5/31 %) به <em>T. harzianum </em>6اختصاص داشته است. از طرف دیگر، نتایج بررسی‌های آزمایشگاهی روی کارآیی عوامل باکتریایی کنترل بیولوژیک نشان داد که در آزمون تقابل و تولید ترکیبات فرار، بیش‌ترین میزان درصد بازدارندگی رشد پرگنه‌ی عامل بیماری‌زا به‌ترتیب 5/30 و 37/12 درصد به <em>Bacillus </em>spp. 62 و<em>Bacillus</em> spp<em>. </em>15اختصاص داشته است. در بررسی ترکیبات مایع خارج سلولی قابل نفوذ در آگار، کلیه‌ی استرین‌های باکتری مورد مطالعه، مانع رشد پرگنه‌ی عامل بیماری‌زا گردیدند. در آزمایشات گلخانه‌ای مایه‌زنی گونه‌های تریکودرما و استرین‌های باکتری به‌صورت بذرمال استفاده شد. درصد گیاهان زنده در گلدان‌هایی که از استرین‌های .<em>Bacillus </em>spp و مخلوط بین گونه‌های .<em>Trichoderma </em>spp تیمار شده بودند و همچنین شاهد بدون عامل بیماری 100 درصد بود. اما در سایر تیمارهای مورد استفاده نسبت به شاهد سالم از 2/65 تا 38/79 درصد متغیر بود.