رتبه‌بندی نواحی تولیدکننده سفرهای درون‌شهری با استفاده از مدل‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (نمونه موردی نواحی شهری سنندج)

Abstract

نحوه چیدمان کاربری‌ها و توزیع فعالیت‌ها در سطح شهر، از عوامل تأثیرگذار بر الگوهای حمل‌ونقل شهری است. تأمین خدمات ساکنین به‌گونه‌ای که نیاز به مسافت‌های طولانی به حداقل برسد، یکی از راهکارهای کاهش ترافیک در شهرهاست. ازآنجاکه تقاضای سفر از پراکنش کاربری‌های عمده ازجمله محل کار، مراکز تفریح، مراکز آموزشی و یا مراکز خدماتی مشتق می‌شود، امروزه در الگوهای جدید توسعه شهری سعی بر نزدیک‌تر ساختن کانون فعالیت‌ها به همدیگر در جهت کاهش حجم سفرها شده است. اصلاح الگوی کاربری زمین و مکان‌یابی کارآمد فعالیت‌ها یکی از راه‌های مؤثر در کاهش تولید سفر عنوان‌شده، به‌گونه‌ای که تصمیم‌گیری در رابطه با انجام و یا عدم انجام سفر به‌اندازه زیادی از عوامل اقتصادی – اجتماعی و شرایط توزیع کاربری زمین تأثیر می‌پذیرد. در این تحقیق به رتبه‌بندی نواحی تولیدکننده سفر با استفاده از مدل‌های تصمیم‌گیری چند معیاره در نواحی شهری سنندج پرداخته‌شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و برای این منظور به گردآوری اطلاعات موردنیاز به روش اسنادی و کتابخانه‌ای و برای انجام تحلیل‌های لازم به استفاده از نرم‌افزارهای GIS جهت تهیه نقشه‌های مربوطه و همچنین استفاده از روش AHP جهت وزن دهی معیارهای مؤثر در تولید سفر و درنهایت رتبه‌بندی نواحی تولیدکننده سفر با استفاده از مدل تودیم (TODIM) پرداخته‌شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که تولید سفرهای درون‌شهری با متغیرهای اقتصادی اجتماعی و توزیع کاربری‌ها در ارتباط است. بر اساس نتایج بدست آمده از بکارگیری مدل تودیم ناحیه 3 شهر سنندج در رتبه اول تولید سفرهای درون شهری و ناحیه 15 در رتبه آخر قرار گرفته است. همچنین یافته های تحقیق بیانگر این است که افزایش تنوع کاربری‌ها در سطوح ناحیه موجب کاهش سفر به نواحی دیگر و کاهش ترافیک نیز خواهد شد.