مبانی شکل‌گیری بناهای میان‌افزا در بافت‌های تاریخی بر اساس بیانیه‌ها و منشورهای بین‌المللی

Abstract

ساخت و سازهای جدید در راستای تداوم حیات در بافت‌های تاریخی، ضرورتی گریزناپذیر هستند، اما امروزه ـ به ویژه در کشورهایی مانند ایران ـ به دلیل فقدان هدایت لازم، به نوبه خود به یکی از تهدیدهای جدی فرا روی بافت‌های کهن مبدل گردیده‌اند. با توجه به حساسیت و اهمیت حفاظت از بناها، بافت‌ها و شهرهای تاریخی، بیانیه‌ها و منشورهایی در مقیاس بین‌المللی شکل گرفته‌اند که به منظور جهت‌دهی به انواع مداخلات در بافت‌های کهن، قابل رجوع هستند. پرسش اولیه اینست که آیا این اسناد بین‌المللی، به مقوله ساخت بناهای میان‌افزا توجهی داشته‌اند؟ در این صورت، چه رهنمودهایی در راستای هدایت ساخت و سازهای جدید میان‌افزا در اسناد یاد شده قابل جستجوست؟ این نوشتار با رویکرد پژوهش در متن و تحلیل و تفسیر محتوایی آن شکل گرفته است و در آن با هدف پاسخ به پرسش‌های فوق و در جهت دستیابی به رهنمودهای یاد شده، ضمن بررسی و کاوش در متون تعدادی از مهم‌ترین اسناد منتخب بین‌المللی، گزاره‌های مؤثر و مرتبط با هدایت بناهای میان‌افزا در بافت‌های تاریخی استخراج شده‌اند. سپس از طریق بررسی و تحلیل گزاره‌ها در چارچوب دانش مرمت و به عبارت دقیق‌تر با نگاه مرمت و طراحی شهری، مبانی و معیارهای شکل‌گیری بناهای میان‌افزا در بافت‌های تاریخی، تبیین و ارائه گردیده‌اند. دستاوردهای این پژوهش نشان از افزایش روزافزون توجه اسناد و مصوبات بین‌المللی به مقوله بافت و شهر تاریخی داشته و اهتمام نسبت به «زمینه»، تلاش در جهت «تداوم» الگوهای کهن، «انسجام» و هم‌پیوندی اجزای جدید و قدیم در جهت ارتقای جذابیت سکونت در بافت‌های تاریخی و حفظ کلیت یکپارچۀ آنها را به عنوان مهم‌ترین مبانی و معیارهای شکل‌گیری ساخت و سازهای جدید در شهرهای تاریخی ارائه می‌نماید.