سنجش پراکنش و فشردگی شهر اردبیل در سطح محلات با استفاده از تکنیک های خودهمبستگی فضایی

Abstract

امروزه گسترش بیش از حد شهرها باعث بوجود آمدن مشکلات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی – روانی بسیاری از جمله: آلودگی هوا، از بین رفتن اراضی کشاورزی و افزایش هزینه حمل و نقل شده است. شهر اردبیل نیز به دلیل مسائل اقتصادی و سیاسی رشد گسترده‌ای را بخصوص در دهه‌های اخیر تجربه کرده است. اهداف این تحقیق ابتدا بررسی علل رشد و گسترش شهر اردبیل به تفکیک محلات در دهه‌های اخیر و سپس تعیین مناسب‌ترین روش برای اکتشاف فضایی و عقلانیت توزیع فضایی است. داده‌های مورد نیاز برای این پژوهش از سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن طی سال‌های 1385- 1335، طرح جامع و همچنین برداشت‌های میدانی جمع‌آوری شده است. با توجه به ماهیت موضوع و اهداف تحقیق رویکرد حاکم بر فضای پژوهش تحلیلی- توصیفی است، اگر چه در این تحقیق از سایر روش‌ها همچون همبستگی نیز استفاده شده است. به منظور شناخت شکل این شهر و بررسی میزان کمیت آن(پراکنش از فشردگی) از روش، درجه تجمع(با استفاده از ضرایب موران جهانی و محلی) استفاده گردیده است. نتایج حاصل از موران جهانی و محلی بیانگر این مساله است که هرچند در سال 1385 نسبت به 1375 محلات مرکزی از نظر جمعیت و تعداد شاغلین فشرده و متمرکزند، اما پراکنش افقی شهر افزایش یافته و در واقع شهر به سمت گستردگی بیشتر پیش می‌رود. در این راستا لازم است شهرداری از گسترش بیشتر شهر و ساخت و سازها بر روی زمین‌های کشاورزی ممانعت به عمل آورده و جهت توسعه‌ی مناسب شهر را بر اساس طرح جامع و رشد درون شهری هدایت کند و شهر را به سوی فشردگی همراه با پایداری و کیفیت زندگی در محلات شهری رهنمون شود.