تحلیلی بر دلایل مهاجر فرستی شهرهای کوچک «مطالعه موردی شهر قیدار»

Abstract

مهاجرت از شهرهای کوچک یکی از اساسی‌ترین مسایلی است که کشورهای جهان سوم با آن روبرو هستند. این نوع مهاجرت‌ها نشان دهنده پیامد عدم تعادل در مجموعه سکونت گاهای شهری و سطوح نابرابر توسعه در جوامع شهری است. جمعیت‌زدایی ناشی از مهاجرت در شهرهای کوچک به عنوان یک عامل خارجی، نظم طبیعی رشد جمعیت را بر هم می‌زند و اختلالات عمده‌ای را در وجوه ساختاری جمعیت و حرکات آن ایجاد می‌کند. در این پژوهش به منظور درک زمینه‌های مهاجر فرستی در شهرهای کوچک، یکی از شهرهای استان زنجان (شهر قیدار) مورد بررسی قرار گرفته است. شهر کوچک قیدار علی‌رغم پتانسیل‌ها به دلیل برخورداری اندک از سطح امکانات و زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی، به عنوان شهر مهاجر فرست عمل می‌نمایند. تحقیق حاضر با شناخت عوامل مؤثر بر مهاجر فرستی در شهر قیدار و با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی انجام گرفته است. داده‌های تحقیق عمدتاً از طریق روش میدانی (مصاحبه و پرسشگری و پیمایش) جمع‌آوری شده است. پایایی پرسشنامه‌ها با محاسبه ضریب آلفای کروبناخ 88% به دست آمده است که نشان دهنده همسانی درونی بالای پرسش‌های میدانی است. بعد از گردآوری داده‌ها، از نرم افزار SPSS برای تحلیل آنها استفاده شده است. در این پژوهش به منظور شناسایی زمینه‌های مهاجر فرستی شهر قیدار، متغیرها و شاخص‌هائی شناسایی و مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. نتایج تحلیل پرسشنامه‌ها از 400 نفر از سرپرستان خانوار که از شهر قیدار مهاجرت کرده اند نشان دهنده آن است که اگر چه شاخص‌های اقتصادی در ایجاد انگیزه مهاجرت از شهر قیدار مؤثر است اما بدون تردید بین فرآیند تصمیم گیری برای مهاجرت و متغیر‌های تأثیرگذاری دیگری نظیر کمبود مکانی – فضائی خدمات شهری، کیفیت زندگی در شهر مبدا، تاثیر عملکرد مدیریت شهری، عوامل جاذبه در مرکز استان، اعتقادات هنجاری و شاخص‌های تبعی (طیف گسترده‌ای از زمینه‌های مهاجرت را تشکیل می‌دهند) و مهاجر فرستی از شهر قیدار رابطه معنی داری وجود دارد. واژه­های کلیدی: مهاجرت، مهاجر فرستی، شهرهای کوچک، قیدار، زنجان