بررسی ابعاد پیشگیری از بحران زلزله (مطالعه موردی: شهر بابل)

Abstract

چکیده یکی از موضوع­هایی که بیشتر شهرهای جهان با آن دست به گریبانند، موضوع سوانح طبیعی است. سوانح طبیعی (بویژه زلزله) که اغلب خاموش و در عین ‌حال بالقوه مستعد ایجاد آسیب هستند، به طور متوسط سالانه بیش از 150000 نفر تلفات جانی و بیش از 140 میلیارد دلار خسارت مالی در کشورها بویژه کشورهای در حال توسعه به بار می‌آورند. در این میان، کشور ایران از کشورهای حادثه خیز دنیا بوده چنانکه در چند دهه قبل (زلزله بوئین‌زهرا، 1342 تا زلزله بم، 1382) به موجب وقوع این دست حوادث متحمل خسارات (جانی و مالی) وسیعی شده است. هدف این مقاله، بررسی و تحلیل ابعاد پیشگیری از بحران زلزله درچارچوب مناطق هفده­گانه شهر بابل است. در این راستا، از روش معیاری-تحلیلی برای تحلیل ابعاد کالبدی و خصوصیات جمعیتی شهر بابل از نظر آسیب‌پذیری زلزله استفاده و به تحلیل تجهیزات امدادرسانی و آتش­نشانی پرداخته شده است و در کنار آن از روش مقایسه‌ای برای جمع‌بندی یافته‌ها و تعیین سلسله مراتب آسیب­پذیری مناطق مختلف شهری استفاده شده است. ابزارهای این تحقیق شامل: مشاهده، پرسشنامه، پژوهش میدانی، منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی، بوده است. در این پژوهش، از تکنیک تحلیل SWOT برای ارائه راهبردها و اقدامات ضروری استفاده شده و جدول زمان­­بندی اقدامات و سازمان­های مسوول به عنوان برنامه عمل ارائه شده است. بر مبنای یافته­های تحقیق، مناطق 2، 9، 4، 15 و 10 دارای بالاترین آسیب­پذیری از مجموع معیارها و مناطق 7و8 از بعد کالبدی آسیب­پذیرتر از سایر مناطق است. بازنگری در طرح­ تفصیلی، بهسازی مساکن، تخصیص دو سایت امداد و نجات و نیز دسترسی سریع به عنوان بخشی از راهبردهای پیشنهادی برای پیشگیری ازاز تلفات جانی و مالی است.