تعیین مناطق شهر_ بنیاد در ایران ( مطالعه موردی: استان فارس)

Abstract

امروزه شهرنشینی منطقه محور به ‌عنوان پدیده‌ای در حال رشد و فراگیر در مباحث برنامه‌ریزی منطقه‌ای و تجزیه‌وتحلیل سیستم‌های شهری مطرح است. این پژوهش با هدف ارائه فرایند تعیین مناطق شهر بنیاد، سعی در ارائه گفتمانی واقع‌گرایانه و تبیین روش شناسایی مناطق شهر بنیاد دارد. بر این اساس پژوهش حاضر در پی پاسخ به سئوالات زیر می‌باشد: 1. چگونه می‌توان مناطق شهر بنیاد را تعیین نمود؟ 2. معیارها و شاخص‌های بومی تعیین مناطق شهر بنیاد کدم‌اند؟ 3. مناطق شهر بنیاد استان فارس کدم‌اند؟ از نظر فلسفه تحقیق، پژوهش شناختی حاضر در زمره پژوهش‌های اثبات‌گرایانه است و در آن از روش تحلیل داده‌های ثانویه برای انجام تحلیل‌ها استفاده شده است. در نهایت با استفاده از شاخص‌های جمعیت شهرها، تراکم جمعیت مناطق، شدت شهری شدن مناطق، تراکم نقاط شهری مناطق، پیوند فیزیکی بین سکونتگاه‌ها، فاصله زمانی میان شهرها، وجود جریان‌های کالایی و مسافر میان شهرها و وابستگی خدماتی شهرها، به تعیین مناطق شهر بنیاد استان فارس پرداخته شده است. بر مبنای این پژوهش، استان فارس دارای یک مجموعه شهری به مرکزیت شهر شیراز و پنج تجمع شهری آباده_اقلید، فسا_جهرم، کازرون _نورآباد، گراش_لار و نیریز _استهبان می‌باشد. بررسی الگوی ساختار فضایی، ساختار ارتباطی و شاخص شدت شهری شدن این مناطق شهر بنیاد نشان می‌دهد که مجموعه شهری شیراز و تجمع شهری لار _گراش نسبت به سایر تجمع‌های شهری از پتانسیل بیشتری برای شکل‌گیری منطقه‌ای کاملاً شهری برخوردارند.