بازتاب بزه رشوه در فرهنگ مردم(فولکلور)

Abstract

وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ

(و این مثال‌ها را برای مردم سخن می‌داریم، باشد که آنان بیندیشند و پند و اندرز گیرند) سوره حشر، آیه 21

چکیده

در جستار پیش رو، بازتاب پدیده زشت اجتماعی و گناه دینی و بزه مجرمانه رشوه در فرهنگ مردم(فولکلور) بررسی می‌شود؛ برای این منظور با توجه به حجم مقاله حاضر و محدویت رویه‎های فصلنامه، مقاله در دو بخش ارائه می شود. در بخش نخست پس از بیان مقدمه‌ای کوتاه درباره اهمیت موضوع پژوهش، نخست به جستجوی معنای واژه رشوه و مترادفات آن، و پژواکش در ادب پارسی می‌پردازیم، سپس اصطلاحات، زبانزدها، کنایات و لوتراها[1] و عبارات و واژه‌های مجازی، استعاری و تکیه‌کلام‌های عامیانه، بررسی می‎شود. در بخش دوم و آخر، به سراغ امثال ‌ وحکم‌ها مربوط به مقوله رشوه دادن و رشوه ستاندن می‌رویم.

[1] لوترا نوعی زبانی قراردادی و ساختگی است که از دیرباز، گروهی از اصناف یا گروه‌های خاصی از مردم میان خود قرار داده و با آن گفت‌وگو می‌کنند، به‌طوری‌که فهمش برای دیگران مشکل است. ساختمان واژگان این‌گونه زبان بیشتر با دگرگون نمودن واژه‌های زبان مادری یا بیگانه مصطلح یا آوردن معنای مجاز برای واژه‌های معمولی و یا افزودن یک یا چند حرف ثابت و معین در میان حرف‌های یک واژه مانند "زبان زرگری" به دست می‌آید. برخی معتقدند این زبان به‌وسیله سارقان و راهزنان ابداع و شیوع یافته است زیرا این جماعت، خلاف‌کار و ضد قانون نیاز به‌نوعی ارتباط و سخن گفتن داشته تا اسرارشان پوشیده بماند. آن را معادل زبان مخفی و لفظ بیگانه آرگو Argo یا argot فرانسوی دانسته‌اند. برای آگاهی بیشتر از پیشینه، معانی، ریشه‌ها و برخی قواعد ساخت این زبان، به تحقیق نویسنده در مقاله‌ای زیر عنوان« [زبان زرگری (لوترا) - کنکاشی در زبان‌های ساختگی میان فارسی‌زبان‌ها] در تارنمای نویسنده مراجعه فرمایید.