بررسی فقهی حقوقی ماهیت حق زوجه بر مهریه و قابلیت اسقاط آن

Abstract

چکیده

«صداق المرأه» یا مهر به معنای مالی است که زوج در عقد نکاح به زوجه می‌دهد و میزان آن بر حسب توافق زوجین و یا ولیّ آن‌ها متغیر است. اگرچه مهر را جزء ارکان عقد نکاح قلمداد نکرده­اند، لکن بر اساس اهداف و مصالح خاصّی از طرف مقنن در حقّ زوجه جعل گردیده است و صرف نظر از جنبه‌ی منفی مهریه در بعد اقتصادی، که امروزه پرونده­های زیادی را در دادگاه­ها بر روی هم انباشته است، ثبات علاقه و صمیمیت بین طرفین عقد نکاح به جهت جلوگیری از اضمحلال ارکان خانواده بر محوریتِ دادن مهر به زوجه مدّ نظر شارع بوده است.

بنابراین ضمن تبیین مفهوم و ماهیت مهر و بررسی نظرات متعدد در این زمینه، به یکی از سؤالات مطرح شده در مورد مهر، یعنی قابلیت اسقاط حق زوجه بر مهر توسط وی پاسخ داده خواهد شد. این جستار با بررسی تحلیلی منطقی مسأله، به این نتیجه دست یافته است که از سویی قبل از پیدایش مهر برای زوجه، اسقاط مهر توسط زوجه یا با تراضی زوجین در این مرحله هیچ اثر حقوقی ندارد و از سوی دیگر پس از پیدایش حق مهر برای زوجه، اسقاط این حق توسط او و یا با توافق زوجین خللی به ارکان عقد نکاح وارد نمی‌نماید.