بررسی حق حبس در قراردادهای مستمر

Abstract

چکیده

حق حبس از جمله بنیان‌های حقوقی است که از فقه وارد قلمرو قوانین حقوقی ایران شده، هرچند غیر از ماده 377 قانون مدنی که اشاره به این حق در عقد بیع دارد، ماده دیگری که به صورت اختصاصی در برگیرنده این حق و مشخص کننده قلمرو آن باشد وجود ندارد.

از جمله اختلافاتی که ناشی از این خلأ قانونی در حقوق ایران است، گستره حق حبس است که نظریات مختلفی چون خلاف قاعده بودن حق حبس، حق حبس در کلیه عقود معوض و حق حبس در تعهدات متقابل، هر کدام حیطه متفاوتی برای قلمرو این حق در عقود قائل هستند.

نظریه‌ای که در میان صاحب نظران فقهی و حقوقی از مقبولیت بیشتری برخوردار است نظریه حق حبس در کلیه عقود معوض است که مطابق این نظریه حق حبس به عنوان قاعده عمومی بر کلیه عقود معوض حاکم است.

در این پژوهش نظریه‌ای تحت عنوان عدم وجود حق حبس در عقود مستمر معوض مطرح می‌شود که شمول حق حبس در عقود معوض را محدود و عقود مستمر را از این قاعده مستثنی می‌داند. این نظریه که ادله محکمی جهت اثبات ادعای خود مطرح می‌کند برگرفته از اشارات ضمنی برخی از حقوقدانان و نویسندگان حقوقی است که به بررسی ادله و معرفی صاحب نظران آن خواهیم پرداخت.