تعیین ضرایب برخی مدل‌های نفوذ آب در دو خاک آهکی منطقه باجگاه در استان فارس

Abstract

نفوذ آب به خاک در چرخه آب نقش مهمی داشته و سبب شده پژوهشگران به­دنبال ارائه مدل مناسبی برای بیان کمی آن باشند. در این پژوهش، عملکرد مدل­های نفوذ کوستیاکوف-لوییز، کوستیاکوف، فیلیپ، هورتون و حفاظت خاک آمریکا در برآورد نفوذ تجمعی اندازه­گیری شده با استوانه­های مضاعف در دو خاک آهکی متفاوت از منطقه باجگاه استان فارسبررسی شد. ضرایب مدل­ها به­روش کمینه ­مجموع­ مربعات ­خطا تعیین شد. جهت بررسی صحت عملکرد مدل­ها از میانگین­ خطا، ریشه_­­ میانگین­ خطا، شاخص ویلموت، درصد کارآیی مدل، شاخص­میانگین­ درصد ­خطا و ضریب ­تبیین استفاده شد. مدل کوستیاکوف-لوییز با ضریب تبیین 998/0 تا 999/0 بهترین مدل در برآورد میزان نفوذ تجمعی در هر دو خاک بود. مدل­های کوستیاکوف-لوییز و حفاظت خاک آمریکا با میانگین خطای 0019/0 تا 064/0 جزء مدل­های بیش­برآوردکننده و مدل­های فیلیپ، کوستیاکوف و هورتونبا میانگین خطای 0033/0- تا 0377/0-جزء مدل­های کم برآوردکننده بودند. به­طور کلی نتایج نشان داد استفاده از مدل­ها (و به­ویژه مدل کوستیاکوف-لوییز) در خاک درشت­بافتمورد مطالعه در مقایسه با خاک ریزبافت و در ابتدای نفوذ منجر به نتایج دقیق­تریمی­شود که این موضوع می­تواند در مدل­سازی نفوذ در خاک­های آهکی مورد توجه قرار گیرد. البته پیشنهاد می­شود آزمایش در طیف وسیع­تری از بافت و شرایط مختلف خاک انجام و بر اساس نتایج حاصل در هر خاک تصمیم­های مدیریتی متناسب­ با شرایط خاک اتخاذ شود.