کنترل جابه‌جائی عرضی قوس‌های رودخانه‌ای با نصب صفحات شناور

Abstract

فرآیندهای طبیعی در رودخانه­های مئاندری نظیر آبشستگی در قوس خارجی و رسوب­گذاری در قوس داخلی باعث انتقال عرضی قوس رودخانه در جهت پائین­دست می‌گردند. تاکنون روش‌های متعددی برای کنترل این انتقال ارائه شده است. در این مطالعه اثرات کاربرد صفحات شناور در میزان عمق آبشستگی و رسوب­گذاری در قوس رودخانه بررسی شده است. برای این منظور مدل فیزیکی با بستر متحرک از قوس 180 درجه رودخانه کارون واقع در جنوب اهواز ساخته شد. هم­چنین اندازه­گیری‌های توپوگرافی بستر فلوم نشان داد که قوس در بازه 130 درجه تا پائین­دست قوس دچار آبشستگی زیادی می‌باشد. از این رو در مدل تعداد هفت صفحه شناور به­صورت متوالی در قوس خارجی بازه فوق نصب گردیدند و تحت سه عدد فرود 18/0، 20/0 و 22/0 مورد آزمایش قرار گرفتند. در تمام آزمایش‌ها عمق جریان ثابت بود. ابعاد صفحات نیز بر اساس توصیه‌های ادگارد برای صفحات مستغرق طراحی شد. با برداشت توپوگرافی بستر توسط متر لیزری و وارد کردن نتایج حاصل به نرم­افزار تک پلات(Tecplot)، وضعیت توپوگرافی ترسیم شد و نتایج به­دست آمده نشان داد که با نصب صفحات شناور بیشینه عمق آبشستگی در سه عدد فرود 18/0، 2/0 و 22/0 به­ترتیب 50 درصد، 50 درصد و 40 درصد کاهش است. هم­چنین کارگذاری صفحات شناور باعث رسوب­گذاری در پاشنه ساحل خارجی شده و باعث ساحل­سازی می­گردد.