پیامد کاربرد کود اوره فسفات بر وضعیت عناصر غذایی و عملکرد کمی و کیفی نیشکر

Abstract

اغلب خاک­های مزارع تحت کشت نیشکر در استان خوزستان آهکی هستند و ماده آلی کمی دارند. فراهمی عناصر غذایی از جمله فسفر و همچنین کارایی مصرف کود فسفر در این خاک­ها کم می­باشد. در خاک­های آهکی، بخش قابل توجهی از کودهای فسفره، بعد از ورود به خاک به حالت نامحلول تبدیل شده و از دسترس گیاهان خارج می­شوند. هدف از این مطالعه، ارزیابی کاربرد کودهای فسفره، بر پایه محلول اسیدی آن­ها، به­منظور بررسی وضعیت عناصر غذایی و عملکرد کمی و کیفی نیشکر می­باشد. بدین منظور، در پلات­های یکصد متر مربعی مزرعه تحت کشت نیشکر واریته CP69-1062 با سن بازروئی دوم (R2)، تیمارهای 0، 10، 20 و 40 کیلوگرم در هکتار از کود اوره فسفات اعمال گردید. نتایج نشان داد که کاربرد کود فسفره در مقایسه با شاهد، به­طور معنی­داری (05/0P≤) عملکرد کمی و کیفی نیشکر را افزایش داد، به­طوری­که بیش­ترین عملکرد نی قابل آسیاب در تیمار 20 کیلوگرم اوره فسفات (3/61 تن در هکتار با 2/18 درصد افزایش) مشاهده شد. اما در تیمار کاربرد 40 کیلوگرم در هکتار اوره فسفات، تنها 5/10 درصد افزایش نسبت به شاهد مشاهده شد. از سوی دیگر، اثر منفی غلظت­ بالای فسفر بر غلظت نیتروژن در برگ­ها، به­ویژه در اوایل دوره رشد نمایان بود. نسبت غلظت نیتروژن به فسفر (N:P) در برگ، صرف نظر از نوع تیمار، به­طور میانگین 9:1/6 محاسبه شد. اما نسبت غلظت نیتروژن به پتاسیم (N:K) در برگ به­طور میانگین 7:1/2 بود که با مقادیر بهینه مورد نیاز برای رشد حداکثری نیشکر فاصله داشت. به­طور­کلی، نتایج نشان داد که مصرف کود اوره فسفات در خاک دارای کمبود فسفر قابل دسترس، بسته به شرایط خاک و گیاه، تا اندازه­ای نقش قابل­توجه در افزایش عملکرد نیشکر دارد. از سوی دیگر، برهم خوردن تعادل عناصر غذایی در اثر کمبود یا مازاد عناصر غذایی در گیاه، منجر به کاهش چشمگیر رشد و عملکرد کمی و کیفی نیشکر می­شود.