تاثیر آبیاری با فاضلاب خام و تصفیه‌شده شهری بر عملکرد گندم و ویژگی‌های میکروبی خاک و گیاه

Abstract

در این پژوهش، تأثیر آبیاری با فاضلاب خام (RWI) و تصفیه­شده (TWI) بر عملکرد گندم و خصوصیات میکروبی خاک و گیاه در مقایسه با استفاده از آب سالم برای آبیاری (SWI) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی بررسی شد. کیفیت آب آبیاری تیمارهای آبیاری در طول فصل رشد در هر 14 روز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در انتهای فصل رشد، میزان عملکرد و اجزای عملکرد گیاه گندم تعیین شد. همچنین، تعداد <em>اشریشیاکلی</em> و نماتد انگلی در نمونه­های خاک برداشت شده از محدوده­ عمقی 30-0 سانتی­متر و در نمونه­های گیاهی تعیین شد. نتایج نشان داد علی­رغم کیفیت مناسب آب چاه برای آبیاری، میزان پارامترهای هدایت الکتریکی، اسیدیته، BOD5، COD، کلی‌فرم کل و کلی‌فرم­های گوارشی در فاضلاب خام و تصفیه­شده فراتر از حد استانداردهای موجود بود. استفاده از فاضلاب خام باعث افزایش معنی­دار شاخصه­های تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، تعداد پنجه­های بارور، تعداد کل دانه، میزان عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در محدوده­های 30-86/0 و 1/88-4/4 درصد به ترتیب در مقایسه با تیمارهای SWI و TWI شد. ولی، عدم کفایت عناصر مغذی در تیمار TWI و همچنین تخریب خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در نتیجه­ استعمال بدون مدیریت فاضلاب تصفیه­شده، کاهش معنی­دار عملکرد محصول به میزان 3/827 کیلوگرم در هکتار را به­همراه داشت. با این وجود، شرایط میکروبی خاک و گیاه در تیمار TWI در حد مطلوب بود. حضور نماتدهای انگلی و <em>اشریشیاکلی</em> فراتر از مقادیر استاندارد در خاک و گیاه تحت تیمار RWI، لزوم توقف آبیاری با این منبع آب در منطقه را مشهود می­سازد. از منظر آلاینده­های میکروبی، وجود کیفیت مناسب خاک و گیاه، امکان جایگزینی آب شیرین با پساب تصفیه­شده را در صورت اعمال مدیریت صحیح کاربرد نشان می­دهد.