بررسی تأثیر شاخص توسعه انسانی بر گسترش تجارت‌الکترونیک B2B: مورد مطالعه شرکای عمده تجاری ایران با رویکرد رگرسیون حد آستانه

Abstract

هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر شاخص توسعه انسانی بر گسترش تجارت‌الکترونیک B2B (تجارت الکترونیک بنگاه به بنگاه) در ایران و کشورهای شریک تجاری ایران طی دوره‌ی زمانی 1395-1390 با استفاده از رویکرد پنل آستانه می‌باشد. متغیرهای تحقیق شامل سطح گسترش تجارت‌الکترونیکی، فشار تحمیلی ناشی از وابستگی به صادرات، فشار هنجاری ناشی از روابط منسجم تجاری جهانی، فشار تقلیدی ناشی از رقابت خارجی، دانش مشترک جهانی، دسترسی به اینترنت و شاخص توسعه انسانی می‌باشد. طبق نتایج، در کشورهایی که شاخص توسعه انسانی پایین است این شاخص اثر منفی بر توسعه تجارت الکترونیک B2B می‌گذارد که می‏تواند تحت تاثیر آماده نبودن زیرساخت‌ها باشد و این رابطه برای کشورهایی با سطح توسعه انسانی بالا معکوس است. براساس آستانه تعریف شده در این مقاله میانگین در کشورهایی که شاخص توسعه انسانی پایین تری دارند شاخص توسعه انسانی در این کشورها موجب کاهش سطح تجارت الکترونیک B2B می‌شود اما در کشورهایی که HDI در آنها بالاتر از میزان آستانه است، اثر معنی داری نداشته است. رژیم شاخص توسعه انسانی تا سطح آستانه‌ای با ضریب 667/3- روی تجارت‌الکترونیک B2B تأثیر منفی گذاشته و شاخص توسعه انسانی تجارت‌الکترونیک را کاهش داده است. هند و پاکستان و تاجیکستان کمتر از مقدار آستانه یعنی 653/0 هستند و بقیه کشورهای مورد مطالعه در این پژوهش بیشتر از مقدار آستانه هستند. آزمون اثر آستانه‌ای انجام شده، هم بر اساس فاصله اطمینان 95% مقدار عددی آستانه‌ای بین بیشترین و کمترین مقدار قرار می‌گیرد و هم بر اساس مقدار بحرانی، و سطح معنی‌داری فرضیه H0 مبنی بر اینکه اثر آستانه‌ای وجود ندارد، رد می‌شود و فرضیه H1 وجود حداقل یک آستانه، رد نمی‌گردد.