اثر ارتفاع زبری بستر تندآب بر خصوصیات پرش نوعB

Abstract

سازه تندآب سنگی و گابیونی در مجاری طبیعی و مصنوعی کاربرد زیادی دارد و میزان انرژی جنبشی اضافی در پایین­دست این سازه توسط پرش هیدرولیکی مستهلک می‌گردد. یکی از انواع پرش هیدرولیکی در پایین­دست تندآب­ها، پرش نوع B است که ابتدای آن در کانال بالادست با شیب مثبت و انتهای طول غلتابی در کانال پایین­دست با کف افقی قرارمی­­گیرد. تعیین مشخصات پرش از جمله نسبت عمق­های مزدوج، طول پرش و طول غلتابی بر روی تندآب با بستر زبر به طراحی مناسب و اقتصادی دیواره­ها و طول حوضچه آرامش پایین­دست کمک خواهد کرد. در این مقاله ابتدا با استفاده از تئوری باکینگهام و نظریه خود تشابهی ناقص رابطه­ا­ی کلی جهت برآورد نسبت عمق­های مزدوج بر روی بستر زبر بدست آمد. همچنین روابطی کلی برای برآورد طول پرش و طول غلتابی استخراج شد. آزمایش­ها در محدوده وسیعی از زبری نسبی (نسبت ارتفاع زبری به عمق بحرانی)، دبی و عدد فرود انجام شد. نتایج نشان داد که زبری نسبی می­تواند تا حدود زیادی نسبت عمق­های مزدوج، طول پرش و طول غلتابی را کاهش دهد.