بررسی شکل‌های معدنی فسفر در اراضی کشاورزی و بکر اطراف یاسوج

Abstract

این مطالعه به منظور بررسی تاثیر کشاورزی بر تجمع و شکل‌های معدنی فسفر در برخی از خاک­های اطراف یاسوج صورت گرفت. ده جفت منطقه زراعی و بکر در مجاورت یکدیگر انتخاب گردید و از هر کاربری نمونه­ی خاک مرکب از عمق 30-0 سانتی­متری در سه تکرار برداشت شد. شکل‌های معدنی فسفر با عصاره‌گیری متوالی با بیکربنات سدیم (NaHCO₃-P)، استات آمونیوم (NH₄OAC-P) و کلرید منیزیم (MgCl₂-P)، فلورید آمونیوم (NH₄F-P)، هیدروکسیدسدیم-کربنات سدیم (HC-P)، سیترات-دی‌تیونیت-بیکربنات (CBD-P) و اسید سولفوریک (H₂SO₄-P) تعیین شدند. تجزیه و تحلیل آماری داده­ها بصورت فاکتوریل جفت شده در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد که کاربری کشاورزی تمام شکل‌های فسفر به جزء HC-P را به‌صورت معنی‌دار در سطح احتمال یک درصد افزایش داده است. در اراضی زراعی مجموع شکل‌های معدنی فسفر 64 تا 318 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک بیشتر از اراضی بکر مجاور بود. میانگین افزایش نسبی فسفر در شکل‌های مختلف به‌صورت NaHCO₃-P 2/5 درصد، NH₄OAC-P 8/18 درصد، MgCl₂-P 4/8 درصد، NH₄F-P 2/12 درصد، HC-P 22/0 درصد، CBD-P 1/15 درصد و H₂SO₄-P 4/39 درصد بود. نتایج بیانگر مصرف زیاد و انباشت فسفر در مناطق مورد مطالعه می‌باشد. همچنین نتایج نشان داد که احتمال تبدیل فسفر افزوده شده به شکل فسفات‌های کلسیم پایدار وجود دارد.