بررسی عوامل موثر بر اقتصاد ثبت نشده در ایران: تکنیک فیلتر کالمن (رویکرد فضا-حالت)

Abstract

در این مقاله تلاش شده تا حجم اقتصاد ثبت نشده در ایران در طول دوره­ی 1400-1350 با کمک تکنیک فیلتر کالمن برآورد شود. در مدل استفاده شده در این مقاله، اقتصاد ثبت نشده به عنوان یک متغیر غیر قابل مشاهده که به عواملی چون کیفیت نظارت، کنترل فساد، اندازه­ی دولت و سایر عوامل وابسته است و بر روی مصرف انرژی و پول در دست مردم اثر می­گذارد در نظر گرفته شده است. نتایج حاصل پس از برآورد حجم اقتصاد ثبت نشده نشان می­دهد که حجم آن طی سال­ های مورد بررسی یک روند افزایشی داشته و مقدار افزایش آن طی سال­های اخیر با شدت بیشتری بوده است. هم چنین اثر کنترل فساد و کیفیت نظارت بر اندازه­ی اقتصاد ثبت نشده منفی و معنادار و اثر اندازه­ی دولت بر اقتصاد ثبت نشده مثبت و معنادار است.