تأثیر ژئومورفولوژی بر ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و مینرالوژیکی خاک‌های جنوب شهرستان اهر

Abstract

برای حفظ اراضی و افزایش امکان بهره­برداری از خاک، آگاهی از ویژگی­های مختلف خاک­ها ضروری است. در این تحقیق ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی و مینرالوژیکی خاک‌های جنوب شهرستان اهر مطالعه و همچنین تأثیر ژئومورفولوژی بر ویژگی‌های ذکر شده بررسی شده است. برای انجام این مطالعه، سه خاکرخ در لندفرم پدیمنت (ناحیه بالادست) و سه خاکرخ دیگر در لندفرم دشت­سیلابی (ناحیه پایین­دست) حفر گردید و خاک‌های تحت بررسی بر اساس کلید رده‌بندی 2006 رده‌بندی شدند. خاکرخ­های واقع در پدیمنت در مقایسه با دشت سیلابی از تکامل بیشتری برخوردار هستند که بالا بودن درصد رس، مقدار نسبی رس کائولینیت و عمق سالوم مؤید این مطلب است. آهک در هر دو لندفرم عمدتاً از نوع خاکساختی است ولی آهک موروثی در خاکرخ­های پدیمنت بیشتر از دشت سیلابی بوده و از بالا به پایین و با افزایش عمق نیز بر مقدار آنها افزوده می­شود. یافته­­های فیزیکی و شیمیایی نشان داد که در لندفرم پدیمنت بر خلاف دشت­سیلابی، میزان قابلیت هدایت­الکتریکی از سطح خاکرخ به طرف عمق، کاهش یافته و در هر دو لندفرم ازسطح به عمق خاکرخ، مقادیر واکنش افزایش و کربن­آلی کاهش می­یابند. تغییرات ظرفیت تبادل کاتیونی و مقدار کربن­آلی در افق­های خاکرخ‌های دشت­سیلابی در مقایسه با پدیمنت بیشتر بود. آنالیزهای مینرالوژیکی با XRD نشان داد که کانی‌های رس خاکرخ­ها شامل: کلریت، مونت‌موریلونیت، ایلیت، کائولینیت و کوارتز می­باشد.