تعیین مکان‌های مناسب برای کشت کلزا در استان کردستان با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)

Abstract

بررسی نیازهای اکوفیزیولوژیک گیاهان زراعی در کنار شناخت اقلیم مناسب آنها از مهم ترین عوامل موثر بر تولید محصولات زراعی و توسعه فعالیت­های کشاورزی هر منطقه است که از یک طرف باعث افزایش تولید می­شود و از طرف دیگر از خسارات ناشی از عوامل نامساعد اقلیمی وارده بر محصولات می­کاهد. در این تحقیق که با هدف تعیین نواحی مستعد کشت کلزا در استان کردستان انجام گرفته است، اطلاعات مربوط به متغیرهای اقلیمی 34 ایستگاه هواشناسی موجود در منطقه مورد مطالعه که دارای آمار کامل و بلند مدت بودند، جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. از عناصر اقلیمی بارش دوره رشد، یخبندان، میانگین حداقل دما، میانگین حداکثر دما، میانگین سالانه دما، مجموع ساعات آفتابی، میانگین رطوبت نسبی مرحله فنولوژیکی کلزا و از عوامل فیزیکی زمین تیپ و کاربری اراضی در نظر گرفته شد. با استفاده از توابع ویژه سامانه اطلاعات جغرافیایی، برای هریک از نیازهای اقلیمی لایه­ جداگانه­ای تهیه گردید. پس از ارزش­گذاری متناسب با نیاز رویشی کلزا به کمک مدل طبقه­بندی وزنی، لایه­های مذکور طبقه­بندی شدند و در نهایت، همه لایه های اقلیمی و فیزیکی زمین با روش همپوشانی شاخص­ها در محیط GIS تلفیق گردیدند. نتایج حاکی از عدم انطباق شرایط اقلیمی و محیطی استان جهت کشت کلزا می­باشد. نتیجه نهایی بیانگر آن است که تنهاتحدود 8/6 درصد از مساحت استان از جمله دشت های دیواندره، دهگلان و مریوان برای کشت کلزا بسیار مناسب می­باشند که بیشتر به علت شرایط اقلیمی و توپوگرافی و خاک مناسب آنهاست. حدود 4/39 درصد از مساحت استان شامل شمال­شرق و شمال (محدوده اباتو) و قسمت­هایی از نواحی مرکزی و شمال غرب استان به دلیل شرایط نامساعد اقلیمی و محیطی، نامناسب­ برای کشت شناخته شد. بقیه مناطق با 8/53 درصد از مساحت استان در درجه متوسط تا مناسب قرار گرفتند. <br />t;& � i - �� ��� ;margin-bottom: 0cm;margin-left:21.25pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;text-justify: kashida;text-kashida:0%;text-indent:-21.25pt'>Nash JE, 1957. The form of the instantaneous unit hydrograph. Hydrol Sci Bull 3: 114-121. <br /> <br />Saxton KE and Lenz AT,1967. Antecedent retention indexes predict soil moisture. J Hydrol Div ASCE 93: 223-241. <br />Sherman LK, 1932. Stream flow from rainfall by the unit graph method. Eng News-Rec 108: 501-505. <br />Shuttleworth WJ, 1993. Evaporation. Pp. 4.1-4.53. In: Maidment DR (ed). Handbook of Hydrology. McGraw-Hill, New York . <br />Singh VP, 1988. Hydrologic System Rainfall-Runoff Modeling.Vol.1. Prentic-Hall, Englewood Cliffs. <br />Singh VP and Woolhiser DA, 2002. Mathematical modeling of watershed hydrology. J Hydrologic Eng 7: 270-292. <br />Sorooshian S and Gupta VK, 1995. Model Calibration. Pp. 23-68. In: Singh VP (ed) .Computer models of watershed hydrology. Water Resources Publications, Littleton, Co. <br />Sugawara, M., 1974. Tank model and its application to Bird Creek,Wollombi Brook, BikinRiver, KitsuRiver, SanagaRiver and Nam Mune. Research note of the NationalResearchCenter for disaster prevention, No. ll:1-64. <br />Sugawara M, 1995. Tank model. Pp. 177-189. In: Singh VP (ed). Computer models of watershed hydrology. Water Resources Publications, , Littleton, Co. <br />Todini E, 1988. Rainfall-Runoff modeling – past, present and future. J Hydrol 100: 341-352. <br />Yue S, and Hashino M, 2000. Unit hydrographs to model quick and slow runoff components streamflow. J Hydrol 227: 195-206.