تأثیر جدایه¬های مختلف باکتری آزوسپریلوم بر عملکرد و جذب عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم توسط کلزا

Abstract

باکتری جنس <em>Azospirillum</em> از باکتری­های تثبیت‌کننده نیتروژن و محرک رشد گیاه می­باشد که در ریزوسفر و فضای بین سلولی ریشه غلات و سایر گیاهان مشاهده شده است. در این مطالعه اثر تعدادی از جدایه­های بومی روی برخی از پارامترهای رشدی و جذب عناصر بررسی گردید. در این تحقیق از 38 نمونه خاک و ریشه گیاه کلزا از مناطق مختلف استان گلستان، 58 جدایه <em>Azospirillum</em> جداسازی و ضمن مقایسه ویژگی­های محرک رشد، 4 جدایه برتر انتخاب شدند. اثر تلقیح جدایه­های برتر بر روی گیاه کلزا (رقم هایولا 401) در شرایط اتاقک رشد در قالب طرح بلوک کامل تصادفی به صورت فاکتوریل دو عاملی شامل باکتری (4 جدایه <em>Azospirillum</em>) و سطح کود (100 و 50 درصد توصیه شده براساس آزمون خاک) با سه تکرار و دو مرحله برداشت اجرا گردید. تلقیح 4 جدایه <em>Azospirillum</em> بر روی برخی از پارامترهای رشدی گیاه کلزا نشان داد که تیمارهای باکتری در برداشت اول باعث افزایش معنی­دار بر روی وزن خشک اندام هوایی، میزان جذب پتاسیم و نیتروژن اندام هوایی در مقایسه با شاهد شد. ولی در برداشت دوم بر روی هیچ یک از صفات مورد مطالعه معنی­دار نبود. بیشترین میزان پتاسیم و نیتروژن جذب شده و نیز بیشترین میزان وزن خشک اندام هوایی در برداشت اول در گیاه تلقیح شده با جدایه مولد هورمون اکسین به ترتیب با مقادیر 01/34، 43/31 و 627/0 مشاهده شد. همچنین اثر تیمارهای کود در برداشت اول بر میزان جذب عناصر و وزن خشک اندام هوایی و در برداشت دوم بر وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، میزان جذب پتاسیم و نیتروژن اندام هوایی معنی­دار گردید. بالاترین میزان جذب عناصر غذایی، وزن خشک اندام هوایی و ریشه در هر دو برداشت در سطح کودی 100 درصد مشاهده شد.

amily:"Times New Roman"; mso-hansi-font-family:"Times New Roman"'>نتایج این تحقیق نشان داد که ضریب دبی سرریز جانبی کنگره­ای ذوزنقه­ای در مقایسه با سرریزهای جانبی معمولی حدودا 30-15 درصد افزایش داشته است. همچنین ضریب دبی با افزایش عدد فرود و زاویه جانبی سرریز کاهش و با افزایش طول بازشدگی و ارتفاع سرریز افزایش می­یابد. در محدوده آزمایش­های انجام شده زاویه 30 درجه بیشترین ضریب دبی را بدست می­دهد که 5/1 برابر زوایای دیگر می­باشد.

FA'>مشاهده گردیدند، در حالی­که بیشترین جرم مخصوص ظاهری (259/1 گرم بر سانتی­متر مکعب) و کمترین مقادیر درصد رطوبت وزنی خاک 96/20 و 13/18 به ترتیب در مراحل فوق به تیمار T₁تعلق داشت.