معناشناسی و هستی شناسی ملائکه در فلسفه صدرایی

Abstract

<strong></strong>یکی<strong> </strong>از<strong> </strong>مباحث<strong> </strong>مهم<strong> </strong>نزد<strong> </strong>متفکرین<strong> </strong>اسلامی<strong> </strong>مسأله<strong> </strong>ملائکه<strong> </strong>و<strong> </strong>تحلیل<strong> </strong>و<strong> </strong>واکاوی<strong> </strong>مرتبت<strong> </strong>وجودی<strong> </strong>آن<strong> </strong>است؛<strong> </strong>تحلیل<strong> </strong>صدرایی<strong> </strong>ملائکه<strong> </strong>در<strong> </strong>راستای<strong> </strong>طرح<strong> </strong>کلان<strong> </strong>ملاصدرا،<strong> </strong>یعنی<strong> </strong>هماهنگی<strong> </strong>عقل<strong> </strong>و<strong> </strong>نقل<strong> </strong>است. او<strong> </strong>در<strong> </strong>مواضعی<strong> </strong>از<strong> </strong>دریچه<strong> </strong>فلسفی<strong> </strong>از<strong> </strong>ملائکه<strong> </strong>یاد<strong> </strong>کرده<strong> </strong>و<strong> </strong>آنها<strong> </strong>را<strong> </strong>عقل<strong> </strong>می‌نامد<strong> </strong>و<strong> </strong>گاه<strong> </strong>نیز<strong> </strong>با<strong> </strong>لسان<strong> </strong>شریعت<strong> </strong>سخن<strong> </strong>گفته<strong> </strong>و<strong> </strong>با<strong> </strong>عنوان<strong> </strong>ملائکه<strong> </strong>از<strong> </strong>آنان<strong> </strong>یاد<strong> </strong>می‌نماید. دو<strong> </strong>پرسش<strong> </strong>اساسی<strong> </strong>این<strong> </strong>جستار<strong> </strong>عبارتند<strong> </strong>از: ملاصدرا<strong> </strong>چه<strong> </strong>تلقی‌­ای<strong> </strong>از<strong> </strong>ملائکه<strong> </strong>دارد؟<strong> </strong>او<strong> </strong>چگونه<strong> </strong>وجود<strong> </strong>ملائکه<strong> </strong>را<strong> </strong>اثبات<strong> </strong>می‌کند؟<strong> </strong>بر<strong> </strong>این<strong> </strong>اساس<strong> </strong>برخی<strong> </strong>از<strong> </strong>نتایج<strong> </strong>این<strong> </strong>پژوهش<strong> </strong>به<strong> </strong>این<strong> </strong>قرار<strong> </strong>است:<strong> </strong>از<strong> </strong>نظر<strong> </strong>ملاصدرا،<strong> </strong>ملائکه<strong> </strong>طیف‌های<strong> </strong>گوناگونی<strong> </strong>دارند<strong> </strong>که<strong> </strong>از<strong> </strong>آن<strong> </strong>جمله‌اند:<strong> </strong>ملائکه<strong> </strong>مقرب،<strong> </strong>ارواح<strong> </strong>مهیمن،<strong> </strong>ملائکه مدبر<strong> </strong>و<strong> </strong>ملائکه<strong> </strong>زمین. ویژگی<strong> </strong>مشترک<strong> </strong>میان<strong> </strong>آنها<strong> </strong>عبارت<strong> </strong>است<strong> </strong>از بساطت،<strong> </strong>تجرد،<strong> </strong>وجود<strong> </strong>بالفعل،<strong> </strong>مجرای<strong> </strong>فیض<strong> </strong>و<strong> </strong>رسالت؛<strong> </strong>و<strong> </strong>همچنین<strong> </strong>تدبیر<strong> </strong>امور<strong> </strong>فلکی<strong> </strong>و<strong> </strong>دنیایی<strong> </strong>برخی<strong> </strong>از<strong> </strong>خصیصه‌­های<strong> </strong>مختص<strong> </strong>ملائکه<strong> </strong>است. همچنین، گزارش ادله دوازده­‌گانه ملاصدرا در اثبات ملائکه و ارائه آنها با چینش برهانی و نقد و بررسی آنها از برجستگی­‌های این مقاله است که مسبوق به سابقه نیست.<strong></strong><br /> <strong> </strong>