زیبایی‌شناسی چهار حسن ادبی در دیوان شاب الظریف

Abstract

شاب الظریف از شاعران عرب‌زبان سوری دوره مملوکی است که در به کار انواع صناعات و آرایه‎های ادبی مهارت بسیار داشت . از جمله آرایه‌های زیبا و مورد توجه وی چهار آرایه حسن مطلع، حسن ختام، حسن تخلص و حسن تعلیل است. در پژوهش حاضر، این چهار حسن ادبی در دیوان شاب الظریف از جنبه زیبایی‌شناسی مورد بررسی قرار می‌گیرد. نگارنده جستار حاضر را به روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای انجام داده و به این نتیجه دست یافته است که شاب الظریف چهار حسن ادبی حسن مطلع، حسن ختام، حسن تخلص و حسن تعلیل را بسیار هنرمندانه به کار برده است که از میان این محسنات، حسن تعلیل در مقایسه با دیگر موارد، به دلیل همراه بودن با آرایه‌های بیانی چون تشبیه و استعاره، جزء صورت‌های تخییلی و خیال‌انگیزِ بلاغت به شمار می‌آید. شاب الظریف با بهره‌گیری از این محاسن ادبی بعد از بنا نهادن سخن خود و رعایت اقتضای مخاطب، بر لطف و رونق کلام خویش افزوده و در نهایت سبب جلب توجه مخاطب شده است.