نسیم خرد
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
تبیین اعتباریت ماهیت در گرو مبادی تصوری و تصدیقی
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2017-05-22)اثبات اصالت وجود در حکمت متعالیه، که اصالت هم زمانِ وجود و ماهیت را باطل می‌داند، به معنای اعتباریت ماهیت است. اما براهین ملاصدرا در اثبات اصالت وجود تنها تا اثبات موجود بودن ماهیت به حیث تقییدی وجود پیش می‌رود و عبارات ...
-
اعتباریت ماهیت از دیدگاه علامه طباطبایی
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2017-05-22)مقصود از ماهیت در مبحث اصالت وجود، حقیقتی است که در پاسخ از چیستی شیء بیان می‌شود. همچنین یکی از معانی اعتباریت، امری است که اولاً و بالذات منشأ آثار شیء خارجی نیست. علامه طباطبایی از این ماهیت اعتباری به عنوان حد وجود یاد ...
-
اهداف تعلیم و تربیت و بایسته‌های آن با تأکید بر دیدگاه ابن‌سینا درباره نفس
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2017-05-22)پژوهش حاضر به منظور رفع بخشی از معضلات نظام تربیتی و حرکت در جهت تدوین پشتوانه نظری ـ فلسفی بومی، در زمینه اهداف تعلیم و تربیت و بایسته‌های آن بر اساس دیدگاه ابن‌سینا درباره نفس انجام شد. روش پژوهش تحلیلی ـ استنباطی است و ...
-
تبیین «نفس الأمر» از منظر علامه طباطبایی
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2017-05-22)تفاسیر و معانی ارائه‌شده برای نفس‌الأمر ناشی از معضلی معرفت‌شناختی در تبیین صدق قضایایی است که مابازای عینی یا ذهنی بالفعل ندارند و از این‌رو معانی مختلفی برای واقع و نفس‌الأمرِ مطابق آنها به میان آمده است. مرحوم علامه ...
-
بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در مورد حرکت در وجود لنفسه جوهر و لغیره عرض
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2017-05-22)علامه طباطبایی حرکت جوهری و عرضی را حرکت در وجود لنفسه جوهر و وجود لغیره عرض دانسته است، ایشان معتقد است که حرکت در وجود فی‌نفسه جوهر و عرض رخ نمی‌دهد. این نوشتار، دلیل علامه طباطبایی بر این دیدگاه را مورد بررسی و نقد قرار ...
-
تبیین و نقد نظریه علم اجمالی در عین کشف تفصیلی از دیدگاه استاد فیاضی
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2017-05-22)یکی از مهم‌ترین و مشکل‌ترین مسائل حکمی و فلسفی، تبیین و تقریر «علم تفصیلی حق‌تعالی به مخلوقات در مرتبه‌ی ذات» است. صدرالمتألهین در کتاب‌های خود، دو نظریه درباره‌ی این مسئله مطرح کرده است: یکی نظریه‌ی مشهور وی یعنی «علم ...
-
ضرورت اجتهاد در معارف اعتقادی
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2021-05-22)تعالیم اسلامی در تقسیمی رایج و مشهور به سه بخش عقاید، اخلاق و فقه تقسیم می‌شود. کار علمی اجتهادی در حوزة فقهی همواره مطرح و با سابقة تاریخی مشخص، مورد توجه بوده است؛ ولی در دو حوزة معارف اعتقادی و اخلاقی، با وجود اهمیت و ...
-
تحلیل نظریه حرکت جوهری نفس و بازخوانیِ تعریف نفس بر اساس حرکت جبلیِ آن
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2021-05-22)نفس دارای وجودی سیلانی است و در بستر این وجود سیال، مراحل عنصری، طبیعی، معدنی، نباتی، حیوانی (تجرد مثالی) و نطقی (تجرد عقلانی) را به‌ترتیب دارا می‌شود. ذاتی بودن رابطۀ نفس و بدن و اتحاد وجودی آن دو و اسناد حقیقی افعال طبیعی ...
-
بررسی و نقد دیدگاه‌های دکتر اسماعیل راجی الفاروقی درباره اسلامی‌سازی علوم
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2021-05-22)بحث اسلامی‌سازی علوم در جهان اسلام از مسائل مهم در عرصة علوم انسانی است که در چند دهة اخیر ذهن بسیاری از متفکران حوزة علم و دین را به خود مشغول کرده است. پژوهش در مبانی و مبادی معرفت‌شناختی و روش‌شناختی دیدگاه‌های مطرح در ...
-
تبیین رابطه نفس و قوا با تأکید بر دیدگاه صدرالمتألهین
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2021-05-22)مبنای «وحدت نفس و قوا» یا «النفس فی وحدتها کل القوی» از اصلی‌ترین مبانی ملاصدرا در باب نفس‌شناسی فلسفی است که فهم آن علاوه بر اینکه تأثیری جدی در برخی مبانی تعلیم و تربیت دارد، بستری مناسب برای حل مسئلة «توحید افعالی» فراهم ...
-
هستی‌شناسی حقیقت علم و ثمرات مترتب بر آن از منظر حکمت متعالیه
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2021-05-22)مسئلة علم یکی از بنیادی‌ترین مباحث فلسفه است که بسیاری را به تأمل دربارة حقیقت و کیفیت آن واداشته است. علم به معنای مطلق دانش و آگاهی، مفهومی بدیهی است؛ اما رویکرد حکمای اسلامی به حقیقت آن متفاوت است. بعضی آن را امری سلبی ...
-
بررسی تطبیقی مفهوم عقل در قرآن از دیدگاه محمد آرکون و علامه طباطبایی
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2021-05-22)استفاده از عقل برای تبیین معارف الهی از دیرباز مورد توجه اندیشمندان بوده و در قرآن کریم نیز بر بهره‌گیری از عقل تأکید شده است. واژه‌های «تعقلون»، «تدبرون» و... در آیات بسیاری به کار رفته که نشان‌دهندة توجه قرآن کریم به قوه ...
-
آگاهی: ماهیت مکان در فلسفه اسلامی
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2020-11-21)درﺑﺎره‌ی ﻣﻜﺎن، اﻗﻮال ﻧﺎدری از ﻓﻼﺳﻔﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪه و ﻣﺸﻬﻮر از ﺑﻴﻦ ﻓﻼﺳﻔﻪی ﻣﺴﻠﻤﺎن دو ﻗﻮل اﺳﺖ، ﻳﻜﻲ ﻗﻮﻟﻲ ﻛﻪ از اﻓﻼﻃﻮن ﻧﻘﻞ ﺷﺪه و ﺑﻌﻀﻲ از ﺣﻜﻤﺎی اﺳﻼﻣﻲ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻼﺻﺪرا آن را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮده‌اﻧﺪ و دﻳﮕﺮی ﻗﻮل ﻣﻨﻘﻮل از ارﺳﻄﻮ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺸﺎﻳﻴﻦ ...
-
کرامت انسان در اسلام و کارکردهای اجتماعی و سیاسی آن
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2020-11-21)کرامت انسان از مهم‌ترین پرسش‌های پیش روی متفکران است. نگرش به این مسأله دارای اهمیت و کارکرد خاص خود از منظر الهی و سرمدی است؛ زیرا محدودیت‌های نگرش‌های تجربی انسانی را ندارد. بر این اساس می‌توان به مبانی مهم کرامت انسان، ...
-
بررسی مسأله اصالت وجود و اعتباریت ماهیت ازدیدگاه ملاصدرا، علامه طباطبایی، امام خمینی و شهیدمطهری
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2020-11-21)این مقاله در تلاش است ضمن واکاوی و بررسی نظریات ملاصدرا، علامه طباطبایی، امام خمینی و شهید مطهری، در مورد مسأله اصالت وجود و ماهیت و تفاوت در نظریه‌ی اصالت وجود و ماهیت را بازشناسی کند. تعابیر دوگانه‌ای از ماهیت در آثار ...
-
بررسی وجود رابط معلول از نگاه صدرالمتألهین
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2020-11-21)عین‌الربط بودن معلول از سوی صدرالمتألهین بارها مورد استدلال و استشهاد قرار گرفته است و این مورد قبول است که وجود معلول در ذاتش محتاج به علت است و این احتیاج به علت مقوّم معلول است و ممکن نیست که معلول در وجود یا عدم استقلال ...
-
رویکرد مسئله‌محور در مطالعه تاریخ فلسفه اسلامی با تطبیق بر بحث اصالت وجود
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2020-11-21)هر علمی را با نگاه درجه‌یک و درجه‌دو می‌توان مورد مطالعه قرار داد؛ نگاه درجه‌دو به یک علم یعنی خود آن علم به‌عنوان موضوع مطالعه و بررسی قرار بگیرد. فلسفه به‌عنوان دانشی با سابقه‌ی تاریخی دوهزارساله، این ظرفیت را دارد که ...
-
اراده آزاد انسان؛ بررسی تطبیقی نظریه اصول فقه معاصر و حکمت متعالیه
(مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی, 2020-11-21)مختار یا مجبور بودن انسان در افعال خود، مسئله‌ای است که از دیرباز ذهن انسان‌های عاقل را به خود مشغول کرده است. حتی با پذیرش اختیار، دقت در لایه‌های درونی نفس انسانی شبهه غیرمختار بودن انسان را از زاویه‌ای دیگر مطرح می‌سازد. ...
