بررسی حساسیت واحدهای سنگی به فرسایش با استفاده از ویژگی های کانی شناسی

Abstract

لازمه حفاظت از منابع خاک، مدیریت و ارائه راهکارهای مناسبی می‌باشد که با شناخت ماهیت واحدهای سنگی و اطلاع از اهمیت نسبی منابع اصلی رسوب حاصل می‌شود. هدف از مطالعه حاضر تعیین سهم هرکدام از واحدهای سنگی در تولید رسوب و تشخیص وضعیت فرسایشی آن‌ها می‌باشد. بدین منظور پس از نمونه‌برداری از منابع رسوب و رسوبات موجود در بستر آبراهه‌‌های حوزه آبخیز خیاوچای، اقدام به عملیات دانه‌بندی ذرات به روش خشک شد. سپس الک‌های 600 میکرون و چهار میلی‌متر به‌عنوان الک‌های‌ شاخص انتخاب شدند و با انتخاب 100 دانه رسوبی از هر نمونه، بررسی‌های کانی‌شناسی با استفاده از بینوکلر با بزرگنمایی 40 برابر و با توجه به واقعیت رسوبی منطقه، صورت پذیرفت و جنس کانی‌ها و خرده‌سنگ‌ها تعیین و با شمارش تعداد آن‌ها و تعیین سهم هرکدام از کانی‌ها و خرده‌سنگ‌ها، نتایج را با واحدهای سنگ‌شناسی مقایسه و تطبیق داده، سنگ و واحد تولیدکننده هرکانی و خرده‌سنگ و درصد سهم هر واحد سنگی در تولید رسوب مشخص شد. نتایج نشان داد واحد سنگی <em>Q_vl</em> با 51/45 درصد بیش‌ترین سهم را در تولید رسوب حوضه دارد که با نمره کل شاخص فرسایش 14/1053 در وضعیت فرسایشی خیلی شدید قرار دارد که به‌دلیل تخریب مکانیکی گسترده و نیز گسترش آن در دو طرف زهکش اصلی کاملاً توجیه‌پذیر است. پس از واحد سنگ‌شناسی <em>Q_vl</em> ، واحد <em>Q^d_s2</em> و <em>Q^vb</em> به‌ترتیب با 87/30 و 54/10 درصد بیش‌ترین سهم در تولید رسوب را داشته و واحد <em>Q^ta_sl</em> با 22/1 درصد کم‌ترین سهم را دارا می‌باشد.