بررسی جذب و تجمع کادمیوم در نهال‌های سه‌ماهه آکاسیا ویکتوریا (Acacia victoriae)

Abstract

امروزه آلودگی محیط به ‌فلزات سنگین در نتیجه فعالیت‌های بشر به‌عنوان یکی ‌‌از چالش‌های مهم در ارتباط با حفاظت منابع آب و خاک است. گیاه‌ پالایی روشی است‌‌‌ که در آن از گیاهان برای جذب آلاینده‌ها استفاده شده و می‌تواند به‌طور بالقوه برای احیای آب‌ها و خاک‌های ‌آلوده به‌فلزات‌ سنگین به‌کار رود. پژوهش حاضر با هدف بررسی توانایی نهال‌های ‌سه‌ماهه آکاسیا ویکتوریا ((<em>Acacia victoriae</em> در تجمع کادمیوم در اندام‌های‌ خود (شاخساره و ریشه)، انتقال ‌آن از بخش ریشه به‌شاخساره و درک اثر تجمع کادمیوم در برخی از صفت‌های ‌مورفولوژی این‌گونه اجرا گردید. برای این ‌منظور 12 نهال سه‌ماهه آکاسیا ویکتوریا((<em>Acacia victoriae</em> در چهار غلظت (0، 10، 50، 100 میلی‌گرم برلیتر) کادمیومبرای یک‌‌دوره 45 روزه در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در نظرگرفته شد. نتایج نشان‌ داد که با افزایش جذب کادمیوم ارتفاع، زی‌توده و مقاومت ‌گیاه در مقایسه بانمونه‌های‌ شاهد به‌طور معنی‌داری‌ کاهش یافتند و علائم سمیت ‌‌کادمیوم درغلظت‌ بالا به‌صورت کلروز، نکروز و کاهش تعداد برگ‌ها، کاهش انشعابات و تغییر رنگ ‌ریشه‌‌ها قابل‌‌‌ملاحظه بود. همچنین تجمع کادمیوم در ریشه و اندام‌های‌‌ هوایی گیاه با افزایش غلظت ‌کادمیوم افزایش یافتندو میزان‌ تجمع کادمیوم در بافت ‌ریشه نسبت به‌اندام‌های‌‌هوایی درهمه ‌تیمارها بیشتر بود. به‌‌طوری ‌که در ریشه‌، ساقه و برگ‌های این‌گونه به‌ترتیب، بیش‌‌‌‌‌از 72 درصد (33_/19433 میلی‌گرم برکیلوگرم)، کمتر از 17 درصد (4630 میلی‌گرم برکیلوگرم) و کمتر از 11 درصد (33_/2853 میلی‌گرم برکیلوگرم) کادمیوم، درغلظت 100میلی‌گرم بر لیترتجمع یافتند. ضریب تجمع ‌‌زیستی ‌ریشه و ساقه،فاکتور ‌انتقال، ضریب‌ غنی‌‌‌‌‌سازی و شاخص ‌جذب نیز به‌ترتیب9_/184، 20_/71، 39_/0، 014_/0، 73_/7697 میلی‌گرم برکیلوگرم در بالاترین غلظت تخمین زده شد. در واقع <em>Acacia victoriae</em>با تجمع ‌کادمیوم در ریشه‌ها این ‌‌توانایی ‌را دارد ‌که از‌ انتقال این ‌‌‌فلز به‌بخش‌های‌‌‌ هوایی و بروز سمیت‌ درگیاه جلوگیری کند. بنابراین ‌می‌توان از این‌گونه بیابانی به‌منظور پالایش خاک‌های آلوده به‌کادمیوم، به‌روش تثبیت گیاهی بهره برد.