اثر کاه گندم بر تغییرات زمان شروع و ضریب رواناب در کرت‌های آزمایشگاهی تحت شبیه‌سازی باران

Abstract

شیب رواناب و هدر رفت خاک از اساسی­‌ترین معضلات زیست محیطی، کشاورزی و تولید غذا در جهان است که اثرات مخربی بر اکوسیستم­‌های طبیعی و تحت مدیریت انسان دارد. یکی از مهم­ترین عوامل کنترل­‌کننده رواناب و هم­چنین فرسایش استفاده از خاک‌پوش‌­­های آلی و غیرآلی است که نقش مهمی در مهار رواناب و یا هدر رفت خاک دارند. از این رو در این تحقیق، به­‌منظور بررسی تغییرات زمان شروع و ضریب رواناب از یک نوع خاک‌پوش‌ آلی (کاه گندم) در شرایط آزمایشگاهی استفاده شد. آزمایش­‌ها با استفاده از شبیه‌ساز باران، در شیب 30 درصد و مقیاس کرت 0/5 مترمربع و سه تکرار، با دو درصد پوشش 50 و 90 درصد و شدت‌­های بارش 50 و 100 میلی­متر بر ساعت، به ­مدت 10 دقیقه انجام گرفت و سپس مقادیر زمان شروع و ضریب رواناب اندازه­‌گیری شدند. نتایج نشان داد که در دو شدت 50 و 100 میلی­متر بر ساعت این تیمار حفاظتی توانست زمان شروع و ضریب رواناب به­‌ترتیب افزایش و کاهش دهد و پوشش 90 درصد بیش­ترین تاثیر در افزایش زمان شروع رواناب و کاهش ضریب رواناب داشت. درصد افزایش زمان شروع رواناب در شدت‌های 50 و 100 میلی­متر بر ساعت (پوشش 90 درصد) به­‌ترتیب 102/37 و 70/80 درصد بود. درصد کاهش ضریب رواناب در شدت­‌های 50 و 100 میلی­متر بر ساعت (پوشش 90 درصد) نیز به­‌ترتیب 36/58 و 27/31 درصد بود. اثر متغیرهای شدت و تیمار حفاظتی به­‌جز اثر توامان شدت × تیمار حفاظتی بر ضریب رواناب بر سایر مولفه‌ها معنی­‌دار ارزیابی شد.