تعیین برنامه سیاستی مناسب برای حفاظت منابع آب در دشت قزوین

Abstract

حفاظت از منابع آب سطحی و زیرزمینی نیازمند ارائه راهکارها و سیاست­های مناسبی است که لازمه آن شناخت بیشتر رفتار کشاورزان می­‌باشد. به همین منظور، در این مطالعه برای بررسی رفتار کشاورزان در استفاده از آب­‌های سطحی و زیرزمینی و تعیین برنامه سیاستی مناسب برای حفاظت منابع آب دشت قزوین، از مدل برنامه‌ریزی ریاضی مثبت (PMP) و رهیافت تابع تولید با کشش جانشینی ثابت (CES) استفاده شد. راهکارهای مورد بررسی شامل افزایش قیمت آب آبیاری و کاهش منابع آب در دسترس بود که هر یک تحت سناریوهای مختلف ارزیابی شدند. داده­‌های مورد نیاز در این مطالعه مربوط به سال زراعی 93-1392 است که از طریق مراجعه به ادارات ذی­‌ربط در استان قزوین جمع­‌آوری شد. نتایج نشان داد که هر دو راهکار مورد بررسی در این تحقیق منجر به صرفه­‌جویی در مصرف آب آبیاری شده، اما میانگین تغییرات بازده برنامه­‌‍ای با به­‌کارگیری سیاست کاهش آب آبیاری در دسترس و افزایش قیمت آب آبیاری به‌ترتیب 15/94 و 27/61 درصد کاهش می‌یابد. میزان بهره‌وری اقتصادی آب آبیاری نیز در شرایط اعمال سیاست­‌های فوق، به ترتیب بین 0/435 تا 0/331 و 0/434 تا 0/230 هزار ریال در مترمکعب تغییر می­‌کند. به همین منظور، اعمال سیاست کاهش آب آبیاری در دسترس با توجه به کاهش کمتر بازده برنامه­‌ای و بهره­‌وری اقتصادی آب بیشتر، برای حفاظت منابع آب سطحی و زیرزمینی دشت قزوین پیشنهاد شد.