جایگاه حفاظتی گونه‌ای نادر از بنگ‌دانه (Hyoscyamus tenuicaulis)

Abstract

گیاه <em>Hyoscyamus tenuicaulis </em>Schonbeck- Temesyاز تیره سیب­زمینی (Solanaceae) انحصاری ایران می‌باشد که به‌صورت لکه­‌ای، پراکنده و آویزان در شکاف سنگ­ها، صخره‌­ها و دیواره عمودی رودخانه‌­ها رویش دارد. این گیاه چندساله و ریزوم دار با ساقه­‌های خیزان یا کاملاً آویخته و واژگون، به طول تا 2 متر می‌­باشد. جایگاه حفاظتی این گیاه براساس معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) مورد بررسی قرار گرفته است. سطح تحت اشغال گونه <em>Hyoscyamus tenuicaulis </em>با اندازه­‌گیری میدانی در رویشگاه‌­های آن، 22.4 کیلومتر مربع و میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن، 159507 کیلومتر مربع برآورد شد. این گونه باتوجه به سطح اشغال، تعداد افراد جمعیت، نوع تجدید حیات که عمدتا از طریق ریزوم­‌های رونده می­باشد و کیفیت رویشگاه، به‌عنوان گونه­‌ای در حال انقراض (Endangered/EN) اعلام می‌شود. مشاهدات صحرایی نشان داد فقدان مدیریت و بهره‌برداری بی­‌رویه به‌­عنوان گیاه دارویی از عوامل اصلی تهدیدکننده این گونه کمیاب به‌شمار می‌­روند. اعلام رویشگاه‌های حفاظت شده توسط سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، حفاظت خارج از رویشگاه در باغ­‌های گیاه‌شناسی ملی ایران و باغ گیاه‌شناسی زاگرس و بانک ژن منابع طبیعی ایران برای جلوگیری از انقراض باید در برنامه کار حفاظت از این گونه قرار گیرد.