فون پشه های خاکی (Diptera; Psychodidae: Phlebotomine)، در استان البرز

Abstract

پشه خاکی های زیر خانواده Phlebotomine ناقلین اصلی لیشمانیوز (سالک) و برخی بیماری های دیگر در سراسر جهان هستند. سالک یک بیماری بومی در بسیاری از نقاط ایران است. با توجه به اینکه در سالهای اخیر شاهد بروز سالک در استان البرز بوده ایم، واز آنجا که ارائه یک برنامه عملیاتی موثر جهت کنترل بیماریهای ناقل زاد، مستلزم شناخت فون ناقلین می باشد، مطالعه حاضر با هدف شناسایی فون این پشه خاکی ها در استان البرز انجام شد. جمع آوری پشه خاکی ها در طی ماه های مرداد، شهریور و مهر 1400 هر دو هفته یکبار، توسط تله های چسبان، از مناطق تعیین شده صورت گرفت. در این بررسی تعداد 1157 پشه خاکی جمع‌آوری و شناسایی شد. تعداد پشه خاکی های شکار شده از مکان های داخلی و خارجی به ترتیب 72/31 % و 28/68 % بودند. در مجموع، شش گونه از جنس Phlebotomus (Raynal, 1937) شامل (Scopoli, 1786) P. papatasi 695(07/60%)، (Shchurenkova, 1926) P. kandelakii 13(12/1%)،P. sergenti (Parrot, 1917) 232(05/20 %)،P. major (Annandale, 1910) 14(21/1%)،P. caucasicus (Marzinowsky,1917) 4(35/0%)، P. alexanderi (Alexandri Sinton, 1920) 18(56/1%)، و چهار گونه از جنس Sergentomyia (Artemiev, 1978) شامل S. tiberiadis (Adler, Theodor & Lourie, 1930) 109(42/9%)، S. Baghdadis (Adler & Theodor, 1929) 53(58/4 %)، S. sintoni (Sintoni Pringle, 1933) 14(21/1%)، S. clydei (Sinton, 1922) 5(43/0%)، بودند. این مطالعه نشان داد که P. papatasi (Scopoli, 1786) و P. sergenti (Parrot,1917) فراوان‌ترین گونه‌ها هستند و به نظر می‌رسد، می‌توانند ناقل بالقوه لیشمانیوز جلدی (سالک) در منطقه باشند. شناخت فون و جنبه های اکولوژیکی پشه خاکی ها می تواند به کنترل بیماری کمک کند.