ساخت نظام امنیّت منطقهای جمهوری اسلامی ایران از منظر ژئوپلیتیک
(ندگان)پدیدآور
زارعی, بهادرنصیرپور, غلامرضانوع مدرک
Textمقاله پژوهشی
زبان مدرک
فارسیچکیده
امروزه تصمیمسازان و متخصّصان امنیّت ملّی و منطقهای جمهوری اسلامی ایران با توجه به تنگناها و محدودیتهای موجود، به دنبال طرّاحی نظام امنیّت منطقهای مقبول خویش میباشند. در این مقاله تلاش خواهد شد بر پایۀ عوامل ژئوپلیتیک این موضوع مورد تحلیل قرار گیرد. بنای این نوشته بر این خواهد بود که به بررسی دیدگاههای موجود ژئوپلیتیکی (موافق و مخالف) در مورد امکان حرکت ایران به سمت ایجاد یا مشارکت در نظام امنیّت منطقهای بپردازد. روش انجام این پژوهش توصیفی تحلیلی و روش جمع آوری دادههای آن کتابخانهای و استفاده از منابع و متون داخلی و خارجی خواهد بود و بهرهگیری از نظرات کارشناسان و متخصصان در این حوزه خواهد بود. مطابق یافتههای تحقیق بر پایۀ عوامل ژئوپلیتیک، امنیّت منطقهای ایران و به تعاقب آن شکلدهی به یک سازۀ ژئوپلیتیکی توسّط ایران به دلایل زیر به آسانی امکانپذیر نیست: عدم بهرهبرداری مناسب دولتمردان ایران از موقعیّت و ظرفیّتهای ژئوپلیتیکی در راستای ایجاد ائتلاف امنیّت منطقهای، چالشها و تضادّهای ژئوپلیتیکی موجود در محیط استراتژیک و پیرامونی ایران، قرار داشتن ایران در مرکز توجّه قدرتهای جهانی و به عبارتی قرارگیری آن به عنوان بخشی از ژئواستراتژی قدرتهای خارجی، ناسازگاری هدفها و رقابتهای منطقهای بین کشورهای همسایۀ ایران. لذا محیط امنیّتی ایران ناکارآمدترین منطقه در جستجو برای روندهای منطقه گرایی بوده است. از سوی دیگر برخی معتقدند ایران برای شکل دهی به ائتلافهای منطقهایِ امنیّتیِ دوجانبه و چندجانبه اوّلاً میبایست سیاستِ «ثبات سازی» را مهمّترین راهبرد امنیّتی در محیط استراتژیک خود قرار دهد و ثانیاً ماهیّت، روابط و چالشهای ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی ایران و همسایگانش به گونهای است که ایران بدون قاعدهمندسازی روابطاش با مراکز قدرت جهانی نمیتواند سازههای منطقهای یکپارچه و دارای همگرایی و تعامل سطح بالا در حوزههای ژئوپلیتیکی پیرامونیاش شکل دهد.
کلید واژگان
ژئوپلیتیکنظام منطقهای
امنیّت منطقهای
محیط استراتژیک
راهبرد نظامی
شماره نشریه
63تاریخ نشر
2023-05-221402-03-01
ناشر
دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایرانسازمان پدید آورنده
استادیار گروه جغرافیای سیاسی دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.عضو هیئت علمی دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، تهران، ایران.
شاپا
2008-191X2676-4520