ویژگی‌های اکولوژیکی گونه صنوبر پده در رویشگاه‌های طبیعی کشور و امکان استفاده از آن در زراعت چوب

Abstract

پده (<em>Populus euphratica</em>) در مناطق وسیعی از ایران به­‌طور طبیعی انتشار یافته و بومی مناطق خشک و نیمه‌خشک می­‌باشد. از خصوصیات مهم این گونه تحمل آن نسبت به خشکی و شوری خاک است. تنوع جغرافیایی و اقلیمی در گستره انتشار این گونه سبب شده تا اختلافاتی به‌لحاظ مورفولوژیکی و ژنتیکی میان درختان در رویشگاه‌های تحت انتشار حاصل گردد. از نظر اقلیمی، رویشگاه‌های پده در 11 نوع اقلیم از خشک، نیمه‌خشک و بیابانی با زمستان‌های معتدل، سرد و خیلی سرد قرار گرفته­‌اند. بافت خاک در کلیه رویشگاه‌ها شنی، شنی لومی و لومی و مقدار اسیدیته خاک (pH) در رویشگاه‌های مورد بررسی حالت قلیایی داشته و دامنه آن بین 7/3 تا 8/8 و دامنه هدایت الکتریکی (EC) از کمتر از یک تا 30 میلی­زیمنس بر سانتی­‌متر در نوسان بوده­‌است. کلکسیون منابع ژرم‌پلاسم پایه­‌های برتر با کاشت 22 پروونانس از رویشگاه‌های طبیعی کشور در ایستگاه تحقیقات البرز کرج ایجاد گردید. بیشترین رشد قطری و ارتفاعی مربوط به پروونانس­‌های حمیدیه، رامهرمز، تفرش و کرمان بود. کمترین درصد زنده­‌مانی، قطر و ارتفاع مربوط به پروونانس‌­های قرخلار، ماهنشان و جلفا بود. با توجه به محدودیت گونه‌های تندرشد در مناطق گرم و خشک با خاک شور و قلیا، کشت پروونانس‌­هایی از گونه پده و یا ارقام دورگ آن می­‌تواند مورد توجه بهره‌­برداران این مناطق باشد.