خوانش دینی به مثابه سازمان مفهومی در بازنگری ادبیات قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

Abstract

<span>قوانین اساسی به عنوان «متون مرجع» همواره در معرض خوانش، تفسیر و بازنگری هستند. اهمیت اساسی این موضوع در آن است که «ضعف» یا «قوت» این دسته از قوانین مادر، مستقیماً با نهادسازی به حوزه اجتماعی و جامعه، منتقل می‌شود. مقاله حاضر از چنین منظری و در عطف توجه بر ویژگی-های منحصربفرد، ظرفیت پایه و درونزای قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به واکاوی «ادبیات و مفاهیمِ» قانون اساسی پرداخته و از این طریق به لغزشگاه‌ها و نیازمندی‌های آن جهت بازخوانی‌های دینی، ابعاد و موضوعیتِ تازه‌ای بخشیده است؛ اهمیت این مطالعه، علاوه بر ذکر مصادیق بازنگری، در چارچوبی است که به مثابه یک سازمان مفهومیِ روشمند، امکان مطالعات دقیق در ابعاد مختلف را فراهم ساخته و ضرورت‌های حقوقیِ ناشی از آن را یادآوری می‌کند. همچنین نتایج حاصل از این مطالعه چندوجهی، نشان می‌دهد که افزون بر وجود «مفاهیم مبهم و التقاطی»، قانون اساسی از حیث «ادبیات» هم ناسازگاری‌هایی دارد که ابعاد مهم آن، تنها با «خوانش دینی»، قابل تشخیص است. این اثر با نگاه آینده‌پژوهانه، راهبرد اصلی بازنگری را معطوف به تقویت خوانش اسلامی تعریف کرده و در چنین چارچوبی، بازخوانی و اصلاح را پیگیری می‌کند.</span>