اثر ورمی‌کمپوست و تنش رطوبتی بر میزان عناصر غذایی کم مصرف گیاه و خاک پس از برداشت ریحان سبز (Ocimum basilicum L.)

Abstract

خشکی یک از رایج­ترین تنش­های غیر زنده می­باشد. با کاربرد کودهای آلی از جمله ورمی کمپوست، اثرات منفی تنش­های آبی کاهش می­یابد. به همین علت آزمایشی با هدف بررسی اثر ورمی­کمپوست و تنش رطوبتی بر میزان عناصر غذایی کم مصرف گیاه و خاک پس از برداشت ریحان، به­صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با دو عامل و 3 تکرار در دانشکده کشاورزی لرستان انجام گرفت. عامل اول شامل ﭼﻬﺎر ﺳﻄﺢ ورمی­کمپوست ( 0، ۱۰، ۲۰ و ۳۰ گرم در کیلوگرم خاک) و عامل دوم شامل ﺳﻪ ﺳﻄﺢ رﻃﻮﺑﺘﯽ (ظرفیت مزرعه ، ۷۵ و ۵۵ درصد ظرفیت مزرعه) ﺑﻮد. نتایج نشان داد بیشترین وزن خشک اندام هوایی در سطح بدون تنش رطوبتی و کاربرد 30 گرم ورمی­کمپوست در کیلوگرم خاک (9/5 گرم در گلدان) مشاهده شد. بیشترین غلظت آهن اندام هوایی (29/65 میلی­گرم در کیلو­گرم) در بالاترین سطح تنش (55 درصد رطوبت مزرعه) و 30 گرم ورمی­کمپوست و بیشترین غلظت مس اندام هوایی (23/8 میلی­گرم در کیلو­گرم) در سطح تنش رطوبتی 75 درصد ظرفیت مزرعه و کاربرد 20 گرم ورمی­کمپوست وجود داشت. با افزایش تنش رطوبتی، غلظت روی و منگنز اندام هوایی گیاه نسبت به تیمار شاهد کاهش معنی­داری داشت. در سطح تنش رطوبتی 55 درصد ظرفیت مزرعه و کاربرد 30 گرم ورمی­کمپوست، بیشترین غلظت آهن (55/3 میلی­گرم در کیلو­گرم) و روی (70/2 میلی­گرم در کیلو­گرم) در خاک پس از برداشت مشاهده شد. همچنین با افزایش تنش رطوبتی میزان غلظت عناصر مس و منگنز در خاک پس از برداشت افزایش معنی­داری یافت. با توجه به اثر مثبت کاربرد ورمی­کمپوست در کاهش اثر سوء تنش آبی بر وزن خشک و غلظت عناصر غذایی ریحان، می­تواند کود مناسبی جهت افزایش عملکرد گیاه ریحان در شرایط تنش رطوبتی باشد.