اثر سیاست صنعتی بر مشارکت در زنجیره‌های ارزش جهانی: سیاست‌های علم، فناوری و نوآوری در پیچیدگی محصولات

Abstract

با ظهور زنجیره‌های ارزش جهانی و مشارکت کشورها در این زنجیره‌ها، مباحث جدید سیاست صنعتی شکل گرفت. یکی از ابزارهای اصلی سیاست صنعتی که منجر به حضور و مشارکت در زنجیره‌های ارزش جهانی می‌شود، اتخاذ سیاست‌های علم، ‌فناوری و نوآوری است. براساس مطالعات صورت گرفته شاخص‌های پیچیدگی محصولات، جذب فناوری و تحقیق و توسعه از مهم‌ترین شاخص‌های مرتبط با این سیاست می‌باشد. بررسی اتخاذ این سیاست بر مشارکت در زنجیره‌های ارزش جهانی در چارچوب مدل گشتاورهای تعمیم‌یافته از اهداف اصلی این مقاله است. برای برآورد مدل از داده‌های تابلویی برای سال‌های 2020-2008 نمونه‌ای از 161 کشور به روش گشتاورهای تعمیم‌یافته استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که اخذ سیاست‌های علم، فناوری و نوآوری در چارچوب سیاست‌های صنعتی باعث افزایش مشارکت کشورها در زنجیره‌های ارزش جهانی می‌شود. لذا براساس نتایج تحقیق لازم است کشورها، ضمن در اولویت قرار دادن برنامه‌های توسعه‌ای خود جهت افزایش مشارکت و تثبیت در زنجیره‌های ارزش جهانی، از طریق انسجام‌بخشی سیاست علم، فناوری و نوآوری به‌عنوان یکی از ابزارهای سیاست‌ صنعتی به ارتقای فعالیت‌های تحقیق و توسعه، جذب فناوری، پیچیدگی و توسعه محصول (تنوع در محصول و ارتقای کیفیت) توجه ویژه نموده و اخذ سیاست‌های تشویقی همچون سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، تخصیص منابع و ایجاد ساز و کارهایی برای توسعه جذب فناوری را در دستور کار برنامه‌های خود قرار دهند.