ارزیابی کیفیت آب رودخانه کرج (استان البرز) با استفاده از شاخص‌های زیستی درشت بی‌مهرگان کفزی

Abstract

<strong>بررسی شرایط اکولوژیک و بیولوژیک اکوسیستم­ های آبی می‌تواند نشانگر فشار‌</strong><strong>‌</strong><strong>های احتمالی بر آن‌ها باشد. گروه‌های مختلف درشت بی‌مهرگان کفزی دارای آستانه تحمل متفاوت نسبت به فشارهای محیطی ازجمله آلاینده ­ها هستند که به ­عنوان شاخص‌های زیستی کیفیت آب در بسیاری از تحقیقات مورد استفاده قرار می‌گیرند. پژوهش حاضر اجتماعات کفزیان و ساختار جمعیتی آن‌ها را در رودخانه‌ کرج مورد بررسی قرار داده است و با توجه به عواملی که سبب آشفتگی محیطی می‌شوند، به طبقه‌بندی و</strong><strong>ارزیابی کیفیت آب این رودخانه در ایستگاه‌های مورد بررسی پرداخته شده‌ است. نمونه‌برداری از درشت بی‌مهرگان کفزی با استفاده از نمونه‌بردار سوربر (35×35سانتی ­متر مربع و با اندازه روزنه 250 میکرون) از زمستان 1395 تا پایان پاییز 1396 در 4 ایستگاه مطالعاتی انجام شده‌است. نمونه ­های جداسازی شده </strong><strong>متعلق </strong><strong>به </strong><strong>5 </strong><strong>رده، </strong><strong>10 راسته و 23 خانواده </strong><strong>هستند. </strong><strong>فراوان‌ترین </strong><strong>گروه‌های </strong><strong>درشت </strong><strong>بی‌مهرگان </strong><strong>کفزی </strong><strong>در رودخانه‌ </strong><strong>کرج </strong><strong>راسته‌ </strong><strong>Ephemeroptera</strong><strong> با درصد فراوانی 47/6 درصد، </strong><strong>Plecoptera</strong><strong> 20/2 درصد و </strong><strong>Diptera</strong><strong> 15/6 درصد بوده است. نتایج نشان می‌دهد که آب رودخانه براساس شاخص شانون دارای آلودگی و براساس شاخص هیلسنهوف در ایستگاه ­های بالادست سد امیرکبیر (سیرا و پل‌خواب) به ­ترتیب با مقادیر 4/8 و 4/6 دارای کیفیت خوب و در ایستگاه­ های پایین ­دست سد ( آدران و پورکان ) به ­ترتیب با مقادیر 5/7 و 5/6 دارای کیفیت متوسط می ­باشد. هم ­چنین براساس شاخص سیمپسون میزان غالبیت در ایستگاه سیرا و پل‌خواب بالاتر است و طبق شاخص یکنواختی هیل ایستگاه­ های آدران و پورکان دارای جمعیت‌های یکنواخت‌تری می‌باشند. نتایج این تحقیق مبین کارایی استفاده از شاخص‌های زیستی در تعیین کیفیت آب رودخانه کرج می‌باشد.</strong>