مطالعه اثر نوسانات دما بر شاخص های رشد و سن گونه (1870 ,Schizothorax pelzami (Kessler در دو زیستگاه رودخانه و دریاچه شمال شرق ایران

Abstract

<strong>در این پژوهش ساختار سنی و ویژگی ­های رشد ماهی خواجو در دو زیستگاه با ویژگی­ های متفاوت (رودخانه فریزی و دریاچه چشمه سبز در استان خراسان) در بازه زمانی دی ماه 1388 تا دی ماه سال 1389 مطالعه شده است، پارامترهای سن و رشد با بررسی 495 قطعه استخوان سرپوش آبششی 261 نمونه از زیستگاه رودخانه ای و 234 گونه از زیستگاه دریاچه ای جمعیت ­های ماهیان خواجوی با دامنه طولی 69 تا 274 میلی ­متر تعیین گردید. نرخ رشد لحظه ­ای ماهیان خواجوی جوان (یک و دو ساله) در زیستگاه رودخانه ای</strong><strong>(میانگین دمای بالاتر) بیش­ تر از جمعیت ساکن در زیستگاه دریاچه ای (میانگین دمای پائین ­تر) مشاهده شد. هم ­چنین نتایج نشان داد که </strong><strong> </strong><strong><em>S. pelzami </em></strong><strong>در زیستگاه دریاچه ای دارای طول عمر بیش</strong><strong>­</strong><strong>تری هستند. ماهیان خواجو در زیستگاه رودخانه ­ای در 2-3 سالگی و در زیستگاه دریاچه ­ای در سن 5-4 سالگی به بلوغ جنسی رسیدند. مقادیر پارامتر رشد ون برتالانفی دوجمعیت، نشان داد که </strong><strong>L∞</strong><strong> در جمعیت زیستگاه دریاچه ای (514/70</strong><strong>♀</strong><strong> ، 646/464</strong><strong>♂</strong><strong>) بالاتر از جمعیت زیستگاه رودخانه ای(456/92 </strong><strong>♀</strong><strong>، 303/15</strong><strong>♂</strong><strong>) بود. شاخص فای پریم مونرو </strong><strong>(φ′)</strong><strong> در زیستگاه دریاچه ای (9/386 </strong><strong>♀</strong><strong>، 9/225</strong><strong>♂</strong><strong>) و در زیستگاه رودخانه ای (9/253</strong><strong>♀</strong><strong>، 9/074</strong><strong>♂</strong><strong>)</strong><strong>محاسبه گردید. غلبه نسبت جنسی در زیستگاه رودخانه مربوط به جنس نر و در زیستگاه دریاچه به جنس ماده اختصاص داشت. نتایج این پژوهش نشان می ­دهد که تفاوت در شرایط زیستگاهی به ­ویژه دمای آب و موقعیت جغرافیایی دو زیستگاه سبب شکل­ گیری استراتژی­ های متفاوت از نظر ساختار سن و الگوی رشد در هریک از جمعیت­ ها گردیده است.</strong>