پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش حوزه آبخیز چریک‌آباد ارومیه با استفاده از مدل‌های AHP و آنتروپی شانون

Abstract

شناخت عوامل، شرایط ایجاد و توسعة زمین­لغزش­ها به‌منظور ارزیابی و پهنه­بندی خطر وقوع آن، امکان دستیابی به روش­هایی که به ‌وسیله­ آنان بتوان از خطرات و خسارات ناشی از وقوع زمین­لغزش­ها جلوگیری کرد، را فراهم می­سازد. هدف از این پژوهش تهیه نقشه پتانسیل خطر زمین­لغزش با مدل­های AHP و آنتروپی شانون در حوزه آبخیز چریک­آباد ارومیه است. در ابتدا از طریق بازدیدهای میدانی و گوگل ارث، تعداد 95 نقطه لغزشی با استفاده از GPS و تصویر گوگل ارث ثبت شدند. لایه­های میانگین بارندگی سالانه، درجه شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، کاربری اراضی، سنگ­شناسی، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، فاصله از گسل، فاصله از روستا و شاخص نرمال شده تفاضل پوشش­گیاهی ­(NDVI) به‌عنوان عوامل مؤثّر بر وقوع زمین­لغزش­های حوضه انتخاب و نقشه­های لایه­های مذکور در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه و رقومی گردید. بعد از تلفیق لایه­های عوامل مؤثر بر وقوع زمین­لغزش، نقشه پتاسیل خطر زمین­لغزش برای دو مدل فرایند سلسله مراتبی و آنتروپی شانون تهیه شد. نتایج تهیه نقشه‌های خطر با استفاده از منحنی مشخصه عملکرد نسبی با سطح زیر منحنی 99 درصد معنی‌داری نشان داد که هر دو مدل دارای عملکرد خوبی در ارزیابی می­باشند. مدل آنتروپی شانون با سطح زیر منحنی 9/87 درصد و عملکرد خیلی­خوب نسبت به مدل فرایند سلسله مراتبی با سطح زیر منحنی 6/70 درصد با کلاس عملکرد خوب، دارای دقت بالاتری در تهیه نقشه­های مذکور بوده است. بر اساس مدل آنتروپی شانون، 32 درصد از حوضه در کلاس­های خطر بالا و خیلی­بالا قرار گرفته است. بدلیل خطر بالای رخداد لغزش­ها شایسته است اجرای اقدامات تسکینی مورد توجه مسئولین ذیربط قرار گیرد.