بررسی تنوع زیستی قارچ‌های اریزیفالز (Erysiphales) و میزبان‌های آنها در نواحی مرکزی و پیرامونی منطقة حفاظت‌شدة اشتران‌کوه

Abstract

مقدمه: ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﻴﺎﻫﻲ مناطق حفاظت‌شده و عوامل آسیب‌رسان مانند قارچ‌های اریزیفالز، ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻤﻲ در ﺳﻨﺠﺶ و ارزﻳﺎﺑﻲ این مناطق‌اند. هدف از این تحقیق بررسی تنوع زیستی قارچ‌های اریزیفالز و میزبان‌های آنها در نواحی مرکزی و پیرامونی اشتران‌کوه است. این بررسی مبنایی برای مطالعات بیشتر و ارائه اطلاعات اولیة زیست‌سنجی گیاهان این مناطق ازنظر آلودگی به عوامل بیماری‌زا است. مواد و روش‏‏ها: به‌منظور بررسی وضعیت تنوع زیستی این قارچ‌ها و گیاهان میزبان آنها 10 پلات از ناحیة مرکزی و به همین تعداد از نواحی پیرامونیمنطقة حفاظت‌شدة اشتران‌کوه، انتخاب و تعداد گونة گیاهی آلوده و گونه‌های قارچی در این مناطق با استفاده از مشخصات ریخت‌شناسی شناسایی شدند. سپس شاخص‌های تنوع زیستی سیمپسون (Simpson)، شانون (Shannon)، شاخص یکنواختی ایونس (Eviness) و غنای گونه‌ای مارگالف (Margalef) و منهینیک (Menhenik) این گونه‌ها با نرم‌افزار PASTمحاسبه و درصد‌های فراوانی نسبی و فراوانی کل این گونه‌ها نیز برآورد شدند. بررسی همبستگی شاخص‌های تنوع و غنا با استفاده از آزمون لون (levene Test) آنالیز شد. نتایج: هجده گونة قارچ بیماری‌زا از شش جنس روی 40 گونة گیاهی از 15 تیره شناسایی شدند. بیشترین فراوانی نسبی قارچ‌ها مربوط به جنس لویلولا (Leveillula) و بیشترین فراوانی نسبی گیاهان حساس مربوط به تیرة استراسه (Astreaceae) بود. ازنظر شاخص‌های تنوع زیستی، غنا و یکنواختی بین مناطق بررسی‌شده اختلاف معنی‌دار مشاهده نشد. بین طبقات ارتفاعی ازنظر فراوانی نسبی قارچ‌های بیماری‌زا و گیاهان آلوده اختلاف مشاهده شد و همبستگی بین شاخص‌های تنوع و شاخص‌های غنا در گیاهان آلوده و همبستگی بین این دو شاخص‌ در قارچ‌های بیماری‌زا با هم مثبت و معنی‌دار بود (01/0>p ). بحث و نتیجه‏گیری: گزارش بیشتر گونه‌های گیاهی میزبان این قارچ‌ها برای دنیا و ایران جدید است. خسارت این قارچ‌ها در کنار دیگر عوامل آسیب‌رسان و وضع بحرانی سطح در اشغال این گونه‌ها، گیاهان منطقه را تهدید می‌کند.